ABCZYŃSKI LUDWIK h. Abdank (1879–1954)
Urodził się 8 sierpnia 1898 r. w Trąbinie pow. Rypin w rodzinie ziemiańskiej, syn Henryka.
Był właścicielem cegielni w Gulbinach. W roku 1910 był współzałożycielem spółdzielni mleczarskiej w Trąbinie, w roku następnym zainicjował utworzenie w tej wsi Ochotniczej Straży Pożarnej.
Po wybuchu I wojny światowej, wszedł w skład Rady Opiekuńczej Powiatu Lipnowskiego (1916). Jednocześnie działał w komisji kwesty i był prelegentem w podkomisji ofiar w Radzie Opiekuńczej Powiatu Rypińskiego. Od roku 1917 służył w Polskiej Organizacji Wojskowej, w 1918 pełnił funkcję komendanta POW na pow. Rypiński. 11 listopada 1918 r. oddział POW pod jego dowództwem otoczył siedzibę landrata w Rypinie i wraz z Romanem Gumińskim i cywilnym przedstawicielem miejscowego społeczeństwa Kazimierzem Gorczyńskim przejął od Niemców władzę w mieście. Zdobyto: broń i amunicję, dużo żywności, tabor kolejki konnej i magazyny ze zbożem. Przejęto więzienie, skąd uwolniono trzech działaczy POW. We wniosku o jego odznaczenie Krzyżem Walecznych podano:
„Przygotował i zorganizował rozbrajanie Niemców w pow. rypińskim. Zapobiegł ucieczce kolumny samochodowej niemieckiej z Rypina do Brodnicy. Zatrzymał samochód ciężarowy z benzyną, który oddał organizacji POW w Rypinie. Odebrał sam od uciekających żołnierzy 12 karabinów i zaopatrzył w nie milicję powiatową, którą zorganizował. Zorganizował posterunki graniczne i uczestniczył jako dowódca w częstych potyczkach z napadającymi oddziałami niemieckimi. Podczas tych utarczek stracił 3 ludzi. W dniu 11 listopada 1918 r. przejął od landrata w Rypinie cały powiat wraz z kasą, w której było przeszło 700.000 marek. Po przeliczeniu pieniędzy postawił przy kasie wartę i zdał kasę władzy polskiej, która się wkrótce zorganizowała. W ogóle spisał się dzielnie i w dużej mierze przyczynił się do utrzymania spokoju i bezpieczeństwa w pow. rypińskim”.
W niepodległej Polsce organizował struktury Policji Państwowej w Rypinie, gdzie został pierwszym komendantem PP powiatu Rypińskiego. Od października 1919 r. przeniesiony na stanowisko komendanta PP powiatu Łódzkiego, w latach 1922–1925 był komendantem PP powiatu Rówieńskiego. Od 15 września 1931 r. do 8 października 1934 r. w stopniu podinspektora sprawował funkcję komendanta PP okręgu IX tarnopolskiego, następnie do 7 lutego 1936 r. komendanta wojewódzkiego okręgu XV nowogródzkiego. W roku 1936 wystąpił z policji, przeniósł się do warszawy, gdzie objął funkcję Głównego Komendanta Ochrony Narodowego Banku Polskiego, którą pełnił do 1939 r. Od roku 1934 należał do Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Wojska.
Po wybuchu II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej; kierował organizacją Państwowy Korpus Bezpieczeństw w Łodzi, pod ps. „Ostrowski”.
Żonaty ze Stanisławą Gockowską z którą miał syna Jana (1912–1979), następnie z A. Kaltenberg.
Zmarł 21 kwietnia 1954 r. pochowany został w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Odznaczony Krzyżem POW, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Krzyżem Niepodległości (1933) oraz Odznaką Korpusu Ochrony Pogranicza II RP.
Źródła:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938. Słownik biograficzny, t. 1, Mińsk Mazowiecki–Warszawa–Kraków 2011; Hanna Szczechowicz, Administracja ziemi dobrzyńskiej w latach 1918-1939, Włocławek, 2012; Mirosław Krajewski, Nowy Słownik Biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin, 2014; R. Litwiński, Korpus policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lublin 2007; „Monitor Polski”, nr 24/1933;
http://bc.wbp.lodz.pl/Content/67979/Lodzki_Dziennik_Urzedowy1919nr062a…;
https://bibliotekacyfrowa.eu/Content/30373/outimg-0001.pdf