ABŁAMOWICZ KONSTANTY (1884–1944)
ps. „Abdank”, „Kostek”, „Tatar”
Urodził się 17 kwietnia 1884 r. w Nehorełem pow. Słuck. Syn Kazimierza i Marii z Abdank–Abłamowiczów.
Ukończył Szkołę Realną w Jekaterynosławiu, następnie szkołę handlową Edwarda Ronthalera w Warszawie (1905). Szwagier Stanisława Hempla (zob.).
Od roku 1901 działał w organizacji postępowo-niepodległościowej „Promień”, w roku następnym został członkiem PPS „Proletariat”. W 1903 został po raz pierwszy aresztowany w kotle w jednej z drukarni, zdołał zbiec z konwoju i przedostać się do Galicji. Po wybuchu rewolucji 1905 powrócił do zaboru rosyjskiego, został ponownie aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, następnie w więzieniu Kresty w Petersburgu. Został zesłany go do guberni ołonieckiej, skąd w 1907 lub 1908 zbiegł do Francji. Tam ukończył Akademię Handlową w Paryżu. W roku 1911 zamieszkał w Krakowie. Należał do Związku Strzeleckiego.
Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 r. wstąpił do Oddziału Strzeleckiego Józefa Piłsudskiego, 10 sierpnia z 14 kompanią wyruszył z Krakowa na front. 12 sierpnia przeniósł się do kawalerii Władysława Prażmowskiego „Beliny”, Od 16 sierpnia w Legionach Polskich. 2 września został zastępcą dowódcy 5. szw. Jego oddział wraz ze szwadronem Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, po utarczce z rosyjskim 5. Pułkiem Dragonów, 5 września opanował Końskie. Od 5 października dowodził oddziałem gospodarczym 1. Pułku Ułanów LP, z którym przeszedł cały szlak bojowy. Od kwietnia do października 1915 r. leczył się w 15 Garnizonowym Szpitalu Wojskowym, mieszczącym się we wschodnim jego skrzydle Zamku Królewskiego na Wawelu w Krakowie. Po powrocie do służby pełnił funkcję oficera gospodarczego dyonu i pułku. Awansowany 6 sierpnia 1916 r. na ppor. kaw., służył później w 4 szw., oraz – przejściowo (2–30 września 1916) – w 5 szw. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) został internowany przez Niemców w Beniaminowie. Po zwolnieniu w marcu 1918 r. podjął służbę w Polskiej Organizacji Wojskowej. 21 października 1918 r. przybył do Lublina, gdzie brał udział w rozbrajaniu Austriaków. 10 listopada 1918 był jednym z witających J. Piłsudskiego po jego powrocie z Magdeburga i przez pewien czas był jego adiutantem.
W niepodległej Polsce brał udział w formowaniu 3 (potem 7) Pułku Ułanów. 17 grudnia 1918 r. awansował na stopień por. kaw. Służył w DOGen Warszawa jako referent wyszkolenia i organizacji (1 kwietnia–30 listopada 1919). Awansowany na rtm. kaw. (1 grudnia 1919), od tego też dnia do marca 1920 r. był referentem w Oddz. II Naczelnego Dowództwa. Następnie został pomocnikiem attaché wojskowego w Estonii. Z dniem 29 maja mianowany mjr. kaw. i attaché wojskowym w tym kraju. Zweryfikowany jako mjr kaw. z 1 czerwca 1919, do 15 grudnia 1923 r. przebywał w Estonii. Po powrocie do Polski przez rok (29 lutego 1924–26 lutego 1925) pozostawał w stanie nieczynnym, a potem do 9 maja bez funkcji w 7 Pułku Ułanów. Następnie był członkiem komisji poborowej PKU Ciechanów. Od 7 września 1925 do 22 maja 1927 r. dowodził kawalerią KOP. 1 stycznia 1927 r. awansował na ppłk. kaw. Następnie do 27 stycznia 1928 r. zajmował stanowisko zastępcy dowódcy 14 puł. Ukończył kurs unitarny w Rembertowie (26 września–30 listopada 1927). Z dniem 28 stycznia 1928 r. został dowódcą 11 Pułku Ułanów. Zwolniony z tego stanowiska 23 grudnia 1929, 31 maja 1930 r. przeszedł w stan spoczynku. Był dyrektorem Izby Rzemieślniczej w Warszawie oraz wicedyrektorem Zakładów Przemysłowych Scheibler i Grohmann w Łodzi. Równocześnie brał aktywny udział w pracach społecznych jako prezes łódzkiego koła Związku Legionistów Polskich oraz członek zarządu okręgu łódzkiego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.
Po wybuchu II wojny światowej prowadził działalność konspiracyjną w Związku Powstańców Niepodległościowych (następnie Kadra Polski Niepodległej), od 10 października 1939 członek Komendy Naczelnej, następnie szef sztabu organizacji. W roku 1942 przeszedł do piłsudczykowskiego Obozu Polski Walczącej. Od maja 1942 r. kierował wydziałem gospodarczym organizacji. W wyniku akcji scaleniowej służył w szeregach AK. 12 kwietnia 1944 r. zastał aresztowany wraz z mjr. Michałem Karskim przez Niemców w mieszkaniu przy ul. Grójeckiej 34 w Warszawie i uwięziony na Pawiaku. Rozstrzelany 22 maja 1944 r. w ruinach getta w Warszawie. Został pochowany w zbiorowej mogile na Cmentarzu Wolskim w Warszawie.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych oraz odznaczeniami estońskimi.
Dwukrotnie żonaty; z pierwszą żoną Janiną Rybicką, miał córki: Jadwigę (*1908), Hannę (*1910) i Helenę (*1914).
______________________________________________________________________________________________________________________________________________
CAW, akta personalne 22, Virtuti Militari 53–4340; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914–1918 t. 1, Kraków–Warszawa–Zalesie Górne 2017; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938. Słownik biograficzny t. 1, t. I: Uzupełnienia, Mińsk Mazowiecki–Warszawa–Kraków 2011, 2014; R. Domańska, Pawiak. Więzienie gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978; M. Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939–1947, Warszawa 2005; P. Hubiak, Belina i jego ułani, Kraków 2003; Księga dziejów 7 Pułku Ułanów Lubelskich im. Generała Kazimierza Sosnkowskiego, Londyn 1969; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 251/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934; Rodowody pułków jazdy polskiej 1914–1947, Londyn 1983; S.F. Składkowski, Beniaminów 1917–1918, Warszawa 1935; J. Smoleński, 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich Beliny im. Józefa Piłsudskiego, „Beliniak” nr 8–9/1958, 9/1959, 10/1960, 11/1961; informacje Zofii Abłamowicz z Warszawy.