Abram Adolf

Urodził się 24 grudnia 1894 r. w Demni Wyżnej pow. Skole. Syn Adolfa i Filipiny z Salingów.

Uczęszczał do szkoły realnej w Stanisławowie, w której w 1914 r. uzyskał maturę. Podjął studia w wiedeńskiej Wyższej Szkole Rolniczej (ukończył jeden semestr).

Od 1912 r. należał do Związku Strzeleckiego w Stanisławowie, ukończył kurs podoficerski.

24 sierpnia 1914 r. wstąpił do Legionu Wschodniego. Po jego rozwiązaniu w końcu września w stopniu kpr. służył w baonie uzupełniającym 1 pp LP. Już od października był działonowym w 4 baterii II dyonu artylerii, walczącego w składzie I Brygady.

W walce pod Marcinkowicami w grudniu 1914 w rejonie N. Sącza podczas przerwania frontu przez kawalerję rosyjską i obejściu naszej prawej flanki została 4. baterja stojąca na otwartej pozycji wzięła pod b. silny ogień baterji nieprzyjacielskich i ogień skośny karabinowy. 3. działa otrzymały rozkaz natychmiastowego ujazdu i zmiany pozycyi. Kpr. Abram jako dca 4. działa wytrwał na pozycyi w najsilniejszym ogniu broniąc się do ostatniej chwili i strzelając kartaczem na odległość 300 m. Dopiero po przeprowadzonym kontrataku i wyczerpaniu amunicyi zjechał z pozycyi na rozkaz dcy baterji. Własnym męstwem i odwagą kapral Abram

1) umożliwił wycofanie się własnej baterji

2) nieprzyjaciela powstrzymał, dając wygodne wyjście włanemu kontratakowi [z wniosku ppłk. Kazimierza Schally`ego na order Virtuti Militari].

Od czerwca 1915 r. ponownie w baonie uzupełniającym. Chory, w sierpniu przebywał w szpitalu twierdzy nr 9 w Krakowie. Od listopada 1915 r. w stopniu ogn. ponownie w 1 part LP. Służył w 6 baterii, a od maja 1916 r. był oficerem wywiadowczym 2 baterii haubic. Uczestniczył w kursie oficerskim artylerii w Rembertowie (styczeń-luty 1917).

Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. zwolniony z Legionów i wcielony do armii austro-węgierskiej. Wobec choroby czynną służbę podjął dopiero w listopadzie. Od 15 stycznia 1918 r. przebywał na kursie oficerów artylerii w Pozsony (Bratysławie). Ukończył go 1 maja, uzyskując stopień chor. art.

Urlopowany celem kontynuacji studiów, już 4 maja na polecenie płk. Edwarda Rydza-Śmigłego wyruszył do Kijowa. Tam był komendantem placu Polskiej Organizacji Wojskowej. Zagrożony dekonspiracją, został przeniesiony do Charkowa, gdzie stanął na czele wydziału wyszkolenia bojowego szkoły podoficerskiej tamtejszego okręgu POW. Wraz z Henrykiem Królikowskim-Muszkietem i Krzysztofem Siedleckim przeprowadził akcję wysadzenia mostu pod Satanowem.

W listopadzie 1918 r. przydzielony do tworzonego oddziału płk. Czesława Rybińskiego, dowodził plutonem artylerii. Wyróżnił się w walce z Ukraińcami pod Mikulińcami (28 listopada). Po rozbiciu oddziału został aresztowany we wsi Kozówka i uwięziony w Tarnopolu, a następnie w Buczaczu. 3 lub 4 czerwca 1919 r. zdołał zbiec z więzienia i dołączyć do oddziałów WP.

Awansowany na ppor. art., otrzymał przydział do 2 pac. Od 20 lipca był sekretarzem, a następnie referentem sekcji amunicyjnej Departamentu Artylerii MSWojsk. Od czerwca 1920 r. dowodził baterią 1 pap leg. W lipcu awansował na kpt. art. ze starszeństwem z 1 kwietnia tego roku. Od lipca do sierpnia był oficerem 3 pap leg. Następnie do grudnia ponownie w 1 pap leg (I oficer i dowódca 9 baterii). Wyróżnił się w bitwie niemeńskiej m.in. w walkach pod Zelwą, Sejnami i przy przejściu toru kolejowego między Stołpcami a Horodzieją, kiedy przyczynił się do zniszczenia bolszewickiego pociągu pancernego (3 października).

Po zakończeniu działań wojennych w grudniu objął stanowisko adiutanta 1 pap leg. Od lipca 1921 r. był adiutantem I BArt. Leg. W okresie od 10 sierpnia do października 1921 r. uczęszczał na kurs oficerów sztabowych artylerii w Toruniu. Po jego ukończeniu powrócił do pułku, w którym sprawował funkcję p.o. dowódcy baterii. 1 maja 1922 r. przeszedł do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. art. ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.

Podjął wówczas pracę zawodową jako urzędnik w Centralnym Związku Osadników Wojskowych w Grodnie. W lutym 1924 r. został sekretarzem Zarządu Głównego tego związku. W latach 1924-1925 redagował „Osadnika”, dodatek do „Poradnika Kółek i Stowarzyszeń Rolniczych”. W okresie od 1925 do 9 listopada 1935 r. był wiceprezesem Centralnego Związku Osadników Wojskowych (potem: Związku Osadników), a następnie do wojny jego pierwszym wiceprezesem. Odegrał wielką rolę m.in. w kształceniu młodzieży kresowej.

Członek Zw. Legionistów Polskich. Kierował zarządem związku w Grodnie (przed lutym 1924 r.), był zastępcą członka (w latach 30. członkiem) głównej komisji rewizyjnej Zarządu Głównego, potem Komendy Naczelnej, Związku Legionistów Polskich. Należał do Koła b. żołnierzy 1 part LP. Członek Związku Peowiaków. Współorganizator i od 1929 r. członek Zarządu Głównego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Od końca września 1939 r. brał udział w pracach konspiracyjnych w szeregach SZP/ZWZ ps. „Adaś” i „Jaworski”. Był kierownikiem wydziału organizacyjnego Okręgu Warszawa-Miasto SZP. Jako wybitny piłsudczyk został usunięty z ZWZ. Wiosną 1940 r. pomagał Henrykowi Józewskiemu w założeniu pisma „Polska Walczy”. Od kwietnia 1942 r. brał udział w redagowaniu pisma „Ziemie Wschodnie Rzeczypospolitej”. Uczestniczył w pracach piłsudczykowskiego Konwentu Organizacji Niepodległościowych – od 1943 r. redagował „Wschodni Biuletyn Informacyjny”. Brał udział w powstaniu warszawskim w cywilnej służbie pomocniczej. Po jego upadku wywieziony do obozu w Pruszkowie, a następnie do Niemiec.

Po zakończeniu wojny początkowo przebywał w Mannheim, gdzie w ramach polskiej YMCA 2 Korpusu Polskiego zajmował się pracą kulturalno-oświatową dla Polaków służących w kompaniach wartowniczych w amerykańskiej strefie okupacyjnej.

W 1947 r. wyjechał do USA. Zamieszkał w Nowym Jorku, a następnie w Andes, w górach Catskill (stan Nowy Jork), gdzie pracował fizycznie. Utrzymywał przyjacielskie kontakty z piłsudczykami m.in. gen. Wincentym Kowalskim i płk. dypl. Adamem Kocem.

Zmarł 17 marca 1969 r. w Nowym Jorku i został pochowany w Andes.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami, orderem Polonia Restituta 4 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.

Rodziny nie założył.

Swój dom i pozostałe fundusze przekazał Instytutowi Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.

Jego pamięci poświęcono tablicę w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Warszawie.