Bojownikom niepodległości

Aleksander Lach

(1892-1974)

Urodził się 28 listopada 1892 r. w Warszawie. Syn Jana, robotnika,  i Franciszki z Bielasów.

W 1903 r. zamieszkał w Łodzi. Od 1904 r. pracował jako gazeciarz, jako trzynastolatek jeździł do Warszawy, skąd przywoził prasę patriotyczną i socjalistyczną. Za kolportaż nielegalnych wydawnictw był karany przez władze rosyjskie. W latach 1906-1910 pracował dorywczo jako nakładacz arkuszy na maszynę, a potem w biurze czasopism A. Gębalskiego.

W 1910 r. założył w Zgierzu kiosk, w którym sprzedawał czasopisma i książki. Zorganizował sprzedaż gazet w Zgierzu i okolicy oraz w Strykowie, Ozorkowie i Łęczycy.

W czasie I wojny światowej w POW w Zgierzu ps. „Niepodległy”. W 1916 r. aresztowany przez Niemców, a następnie internowany w Szczypiornie, a potem w obozie w Havelbergu. Zwolniony, jesienią 1918 r. powrócił do Zgierza.

Tam rozbudował swój kiosk (na Rynku Kilińskiego), tworząc księgarnię. W latach 1924-1925 na samochodzie prowadził „Wędrowną Księgarnię Ludową z Kinem A. Lacha”. Był nie tylko księgarzem, ale i wydawcą m.in. 10 numerów jednodniówki „Zgierzanin”. W 1928 r. wybudował drugi kiosk w mieście (na Starym Rynku).

Członek Zw. Księgarzy Polskich (członek Komisji Rewizyjnej), w 1927 r. współorganizował Koło Łódzkie, którego został wieloletnim sekretarzem..

Podczas II wojny światowej wobec groźby aresztowania przez Niemców w 1939 r. wyjechał na wieś do rodziny, a potem przez cała wojnę mieszkał w Radomsku; jego księgarnie zostały zajęte przez Niemców, a następnie zniszczone.

Po zakończeniu wojny, nie uzyskawszy zgody władz komunistycznych na ponowne otwarcie księgarni, wycofał się z działalności zawodowej. Przez pięć lat pracował w gospodarstwie swoich rodziców, zaś od 1951 r. był zatrudniony jako kontysta w Zakładach Przemysłu Barwników „Boruta” w Zgierzu.

Zmarł 11 sierpnia 1974 r. w Zgierzu i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym przy ul. Piotra Skargi.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i brązowym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 1912 r.) z Heleną Janisiewicz, miał synów Adama, Andrzeja i Józefa, archiwariusza, oraz córkę Ewę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 102/1933
Źródła

„Monitor Polski” nr 102/1933; S. Mikołajczyk, Aleksander Lach, www.cms.miasto.zgierz.pl/index.php?page=aleksander-lach&hl=pol [dostęp 24 VII 2021].