Bojownikom niepodległości

Aleksander Osiński

(1870–1956)

Aleksander OsińskiUrodził się 27 lutego 1870 r. w Pilicy pow. Olkusz. Syn Antoniego, oficera armii rosyjskiej, i Katarzyny z Przesmyckich. Teść Adolfa Hugona Zbigniewa Heidricha (zob.).

Ukończył korpus kadetów w Niżnym Nowgorodzie (1887), nastpnie kształcił się w Konstantynowskiej Szkole Oficerskiej w Petersburgu. Mianowany w 1889 r. ppor. piech., w roku 1891 awansowanz na stopiepor. piech. Służył wówczas w 69 pstrz w Lublinie. Następnie do 1894 r. w pułku strzelców syberyjskich we Władywostoku. W 1894 r. awansował na sztabskpt. piech. Uczestniczył w wojnie rosyjsko–chińskiej (1900–1901). Dowodził komp. i czasowo baonem. Podczas wojny rosyjsko–japońskiej (1904–1905) w stopniu kpt. piech. dowódca baonu. W 1907 r. ukończył z odznaczeniem dziesięciomiesięczny kurs w Oranienbaumie. W latach 1911–1914 w 131 pstrz w Kijowie. W październiku 1913 r. uzyskał stopień płk. piech.

Podczas I wojny światowej sprawował funkcje dowódcy baonu, zastępcy dowódcy pułku, dowódcy 124 pstrz (od stycznia 1915). W październiku 1915 r. awansował na gen. mjr. Od listopada 1916 r. dowodził brygadą w 133 DStrz. W marcu 1917 r. został dowódcą tej dywizji. Brał udział w tworzeniu Wojska Polskiego na wschodzie. Był członkiem komisji wojskowej Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego (Naczpol). W lipcu został przewodniczącym komisji organizacyjnej do spraw polskich formacji wojskowych przy rosyjskim Sztabie Generalnym.

Z ramienia Rady Regencyjnej 7 kwietnia 1918 r. został naczelnym dowódcą wojsk polskich na Ukrainie (II i III Korpus Polski). Po kapitulacji II Korpusu pod Kaniowem przed Niemcami (12 maja) został internowany. Zdołał jednak zbiec, po czym przedostał się do Warszawy.

W niepodległej Polsce od listopada 1918 r. w WP. Był dowódcą OGen Łódź. We wrześniu (sierpniu?) 1919 r. został Generalnym Inspektorem Piechoty. Podczas wojny z bolszewikami 29 lipca 1920 r. został dowódcą 17 DP, po czym dowodził kolejno GO (od 18 sierpnia), 1 Armią (od 21 sierpnia), grupą północną 2 Armii (od września) oraz w zastępstwie dowódcą 3 Armii.

22 stycznia 1921 r. mianowany dowódcą OGen Kraków.  Z dniem 1 maja awansował na gen. por.

Zweryfikowany jako gen. dyw. z 1 czerwca 1919, od 25 sierpnia 1922 r. zajmował stanowisko szefa Administracji Armii. W grudniu 1922 r. marsz. J. Piłsudski napisał w jego opinii:

Człowiek o równym, spokojnym i zrównoważonym charakterze. (...) Wykształcenie wojskowe średnie i małe przyzwyczajenie do zadań o charakterze operacyjnym. (...) Prawy charakter, z wysokim poczuciem honoru żołnierskiego.

W okresie od 28 maja do 13 czerwca 1923 r. równocześnie kierownik Ministerstwie Spraw Wojskowych. 25 lutego 1924 r. został Generalnym Inspektorem Szkół Wojskowych. Od 23 lipca 1926 r. był inspektorem armii z siedzibą w Warszawie. 4 października 1935 r. przeniesiony w stan spoczynku.

Wybrany wówczas senatorem RP z m.st. Warszawy. W 1938 r. powołany na senatora przez prezydenta I. Mościckiego, należał do klubu OZN. Podczas obu tych kadencji był prezesem Sądu Marszałkowskiego.

Członek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. W latach 1924–1925 członek Naczelnej Rady Harcerstwa Polskiego i wiceprzewodniczący ZHP. Od maja 1937 r. stał na czele warszawskiego okręgu OZN.

Członek Rady Głównej PCK (od maja 1937 prezes), z jej ramienia w sierpniu 1939 r. wyjechał do USA w sprawie zakupu sprzętu sanitarnego. Przebywał tam do września.

Podczas II wojny światowej jako prezes PCK przebywał we Francji i Wlk. Brytanii. 26 lipca 1947 r. powrócił do Polski. W 1949 r. był organizatorem IV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego.

Mieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 10 listopada 1956 r. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. A–15.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., orderem Polonia Restituta 2 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi, belgijskim orderem Leopolda 2 kl., francuską Legią Honorową 2 i 3 kl. oraz rumuńskim orderem Korony Rumunii 1 kl.

Żonaty z Marią Ambrożewicz, miał córki Annę (8 II 1901–21 VIII 1930) zamężną Bohdanowską oraz Zofię (27 IX 1904–24 VI 1939) zamężną Heidrichową.

Jego imię nosi ulica w Nasielsku.

Źródła

H. Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920, Warszawa 1921; T. Kryska–Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; M. Miszczuk, w: Harcerski Słownik Biograficzny t. IV, Warszawa 2016; „Monitor Polski” 1932, nr 64; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny t. IV, Warszawa 2009; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994; A. Suchcitz, Generałowie wojny polsko–sowieckiej 1919–1920, Białystok 1993; A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1921–1926, Szczecin 2005; J.M. Zawadzki, Senatorowie losy wojenne i powojenne, Warszawa 2012.