Bojownikom niepodległości

Aleksander Roman Boroński

(1893-1975)

Urodził się 3 marca 1893 r. w Drohobyczu. Syn Grzegorza, górnika, i Antoniny z Jaremów. Brat Stanisława Jerzego (zob.).
Od 1901 r. uczył się w czteroklasowej szkole powszechnej, a następnie w Gimnazjum Franciszka Józefa w Drohobyczu, w którym w 1913 r. uzyskał maturę.
Członek „Zrzewia” i XXXVI PDS.
4 sierpnia 1914 r. powołany do armii austro-węgierskiej, uczył się w szkole jednorocznych ochotników przy 3 part fortecznej w Przemyślu. Uczestniczył w obronie twierdzy przemyskiej. Po ukończeniu szkoły 21 maja 1915 r. jako kadet rezerwy został oficerem 6 baterii 6 dyonu artylerii fortecznej. 30 grudnia 1915 r. awansował na ppor. rez. art. Brał udział w pracach fortyfikacyjnych w Wiedniu Północ. Od lutego 196 r. oficer ogniowy 10 baterii. Uczestniczył w walkach na froncie rosyjskim, skąd po dziewięciu miesiącach przeniesiono go na front włoski nad rz. Isonzo. W maju 1917 skierowany do Wiednia, już od czerwca jako dowódca baterii 13 pac walczył w południowym Tyrolu. 1 maja 1918 r. awansował na por. rez. art. Urlopowany w celu podjęcia studiów. 20 października przyjechał do Drohobycza i wstąpił do POW.
3 listopada na czele oddziału peowiaków brał udział w akcji skierowanej przeciwko Ukraińcom. Po jej fiasku ukrywał się. Zatrzymany, wkrótce zbiegł z transportu, po czym 20 kwietnia 1919 r. przez Karpatyprzedostał się do Budapesztu, a stamtąd do Krakowa.
Od 1 maja 1919 r. w WP. Przydzielony do 2 pagórskiej, od 25 maja oficer 6 baterii 6 pap. Następnie oficer ogniowy pułku. W połowie lipca ukończył francuski kurs artylerii polowej w Modlinie, po czym 30 lipca skierowano go na II kurs Szkoły Oficerów Wojsk Samochodowych przy Autonaczelnictwie w Krakowie. Po jego ukończeniu został referentem w sekcji wojsk samochodowych Dep. Wojsk Technicznych MSWojsk. W okresie od 1 do 31 lipca 1920 r. przebywał na kursie specjalistycznym obrony plot. Następnie dowodził oddziałem szkolnym w dyonie szkolnym artylerii zenitowej. Brał udział w obronie Warszawy w sierpniu 1920 r. W marcu 1921 r. był instruktorem nauki jazdy samochodową armatą plot. 25 paćdziernika 1921 r. został przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. art. z 1 czerwca 1919 r.
Zamieszkał w Drohobyczu. Pracował jako robotnik w kopalni ropy naftowej „Tryskaj” w Borysławiu, a jednocześnie kształcił się w Krajowej Szkole Górniczej i Wiertniczej. Następnie był asystentem kierownika w kopalniach „Tryskaj” i „Milano”. Po ukończeniu szkoły objął stanowisko (jako p.o.) kierownika kopani „Pontresina” w Borysławiu.
21 stycznia 1926 r. powołany do służby czynnej w WP (kpt. art. ze starszeństwem z 1 lutego 1925 r.), odbył trzymiesięczny kurs dla oficerów obrony przeciwlotniczej przy 1 papl. Podczas trwania kursu w końcu lutego przejął referat samochodowy, a 31 października 1927 r. objął dowództwo 5 baterii 1 papl. Na początku października 1928 r. został dowódcą 1 baterii. Od 8 listopada 1930 r. dowodził I dyonem. W1932 r. ukończył kurs doskonalący w Szkole Strzelania Artylerii w Toruniu. Następnie (do 1938 r.) I oficer sztabu 11 Grupy Artylerii. 19 marca 1937 r. awansował na mjr. art. Od 1938 r. dowodził IV dyonem 1 papl. Od końca sierpnia 1939 dowódca obrony plot. Korpusu Interwencyjnego gen. Stanisława Skwarczyńskiego. Po rozwiązaniu korpusu (31 sierpnia) zajmował analogiczne stanowisko w GO „Południowej” Armii „Prusy”. Brał udział w bitwie pod Iłżą, po czym przedzierał się na południe. 18 września z grupą 200 żołnierzy przeszedł na Węgry, gdzie został internowany w obozie w m. Eger. 19 listopada 1944 r. wywieziony przez Niemców do Keisersteinbruch koło Eisenstadt w Austrii. Później przebywał w kilku innych obozach jenieckich na terenie Austrii i Niemiec. Uwolniony przez Armię Czerwoną z obozu w Genshagen pod Berlinem, 22 czerwca powrócił do Polski.
Od sierpnia pracował jako urzędnik, potem kierownik oddziału, w PLL „Lot”. Od września naczelnik wydz. ruchu osobowego w Dyrekcji PKS w Warszawie. W styczniu 1952 r. został samodzielnym referentem w Warszawskich Zakładach Kinotechnicznych. Od grudnia tego roku redaktor w Państwowych Wydawnictwach Szkolnictwa Zawodowego w Warszawie. Z dniem 31 października1967 r. przeszedł na emeryturę.
Zmarł 3 lutego 1975 r. w Waszawie. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Puszczy Mariańskiej.
Odznaczony Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.
Żonaty (od 11 II 1928) z Anną Michaliną Tomaszczyk, miał z nią syna Jerzego (ur. 8 X 1928) i córkę Izabelę (1931-23 IX 1944).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 258/1933
Źródła

L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; „Monitor Polski” nr 258/1933; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.