Alojzy Horak

Urodził się 10 sierpnia 1891 r. w Krakowie. Syn Alojzego i Marii z Nesterowiczów. Od 1901 r. uczył się w III gimnazjum we Lwowie, w którym w 1909 r. otrzymał maturę. Następnie studiował historię i geografię na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego i w 1914 r. uzyskał absolutorium. Od 3 maja 1909 r. działał w Polskim Zw. Wojskowym, potem w tajnej Armii Polskiej i jawnych PDS, uzyskując w lutym 1913 r. najwyższy stopień w tej organizacji tj. podchorążego. Był dowódcą komp., instruktorem i wykładowcą na kursach instruktorskich. W latach 1912-1913 wykładał organizację armii w szkole podchorążych PDS we Lwowie. Od lutego 1913 r. członek Sztabu Naczelnego PDS. Wchodził w skład wspólnej komisji regulaminowej PDS i Zw. Strzeleckiego. Dowodził baonem na wspólnych ćwiczeniach PDS, „Sokoła” i Drużyn Bartoszowych w rejonie Żółkwi (31 maja-1 czerwca 1914 r.). Wiosną 1911 r. był współorganizatorem skautingu we Lwowie – od 13 lutego 1912 r. sprawował funkcję drużynowego II Lwowskiej Drużyny im. Hetmana Chodkiewicza i (od 21 maja 1911 r.) członkiem Naczelnej Komendy Skautowej. W kwietniu 1914 r. ustąpił ze skautingu, poświęcając się pracy w PDS. W czasie I wojny światowej 28 lipca 1914 r. zmobilizowany do w armii austro-węgierskiej. Początkowo oczekiwał wyreklamowania do Legionów Polskich, pełnił funkcję szefa biura mobilizacji okręgu lwowskiego PDS. Służbęw armii podjął we wrześniu. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy I Korpusu od 16 kwietnia 1915 r. dowodził plut. 16 pp. Ciężko ranny w nogę 2 maja pod Gorlicami, przez wiele miesięcy leczył się w Krakowie. 1 maja 1918 r. awansował na por. piech. W czerwcu przeniesiony do służby w jednostkach tyłowych na terenie Ukrainy. Działał w organizacji „Wolność”, stanowiącej ekspozyturę POW w armii austro-węgierskiej. Od 6 listopada 1918 r. w WP. Dowodził plut. km 5 pp leg (od 27 grudnia – zapasową komp. km). Od 31 marca 1919 r. na czele 3 komp. km 5 pp leg brał udział w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa. 8 marca został referentem, 1 czerwca II oficerem sztabu, a 1 grudnia 1919 r. szefem Oddz. I DOGen Warszawa. 1 grudnia 1919 r. awansował na kpt. piech. W okresie od 10 lipca do 10 sierpnia 1920 r. kierownik wydz. operacyjnego DOGen Warszawa, po czym powrócił na zajmowane uprzednio stanowisko. W okresie od 8 maja do 31 lipca 1921 r. był szefem Oddz. I Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych w czasie III powstania śląskiego. Następnie powrócił na poprzednie stanowisko. Ukończył kurs dowódców baonów w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie (1 listopada 1921-20 stycznia 1922). Następnie zajmował kolejno stanowiska: referenta mobilizacyjno-materiałowego Oddz. I Sztabu Generalnego, szefa tego oddz. (od lutego) oraz kierownika referatu wyszkoleniowego w wydz. regulaminów i wyszkolenia Oddz. III (od 20 marca). Zweryfikowany jako mjr piech. z 1 czerwca 1919 r. W okresie od października 1922 do września 1924 r. był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po jej ukończeniu 1 października został kierownikiem referatu organizacyjnego Oddz. V Sztabu Generalnego. 16 lutego 1926 r. objął funkcję szefa sztabu 4 DP i sprawował ją do 10 czerwca 1927 r. 11 czerwca został szefem Oddz. Ogólnego DOK nr IX. 1 stycznia 1928 r. awansował na ppłk. SG piech. 5 listopada tego roku został II oficerem sztabu Inspektora Armii gen. Mieczysława Norwida-Neugebauera we Lwowie. Od grudnia 1929 r. szef Biura Ogólno-Organizacyjnego MSWojsk. 28 czerwca 1933 r. objął dowódzwo 73 pp. W marcu 1935 r. przeniesiony do dyspozycji szefa Biura Personalnego MSWojsk, a 31 maja w stan nieczynny na okres roku. Został szefem sztabu OK nr V. Od października 1936 r. szef wydz. wojny polsko-bolszewickiej w Wojskowym Biurze Historycznym. Działał w Tow. Wiedzy Wojskowej (1930-1931, 1938-1939 członek Zarządu Głównego). Podczas kampanii 1939 r. 12 września został szefem sztabu obrony Brześcia nad Bugiem. Po wycofaniu się z twierdzy brzeskiej od 17 września dowódca Grupy „Brześć”, która 2 października złożyła broń przed Sowietami nad Sanem. Sam rychło zbiegł z niewoli i przedostał się do Warszawy. Tu w tym też miesiącu został dowódcą SZP pow. warszawskiego,od stycznia 1940 r. przez krótki okres czasu szef sztabu. Wiosną objął stanowisko komendanta Okręgu Warszawa-Województwo ZWZ ps. „Nesterowicz”, „Neuman”. Awansowany z dniem 1 lipca 1940 r. na płk. dypl. piech. Odwołany z tego stanowiska rozkazem z 1 grudnia 1941 r., wobec odmowy objęcia funkcji komendanta Obszaru Białystok, został przeniesiony do Wojskowego Biura Historycznego BIP Komendy Głównej AK. Od 1 sierpnia 1942 r. szef wydz. wyszkolenia Komendy Głównej Batalionów Chłopskich ps. „Nesterowicz”. Redaktor pisma „Powstaniec”. Aresztowany przez Niemców pod nazwiskiem „Justyn Małecki” w mieszkaniu prxzy ul. Żurawiej 24, został rozpoznany. Torturowany w śledztwie. Rozstrzelany 12 lutego 1943 r. w zbiorowej egzekucji w lasach pod Stefanowem. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. A-6. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., srebrnym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie trzykrotnie Krzyżem Walecznych, w PRL otrzymał Krzyż Grunwaldu 2 kl.