Bojownikom niepodległości

Andrzej Fedukowicz

(1875–1925)

Urodził się 7 listopada 1875 r. w Denisówce na Wileńszczyźnie. Syn Andrzeja.

Ukończył gimnazjum przy parafii św. Katarzyny w Petersburgu, po czym podjął naukę w seminarium duchownym w Żytomierzu, skąd skierowano go do Akademii Duchownej w Petersburgu. Ukończył studia i 1 marca 1903 r. został wyświęcony na kapłana.

W latach 1904–1915 pracował jako katecheta w gimnazjach w Żytomierzu. Następnie do połowy 1917 r. był kanclerzem kurii żytomierskiej oraz kaznodzieją katedralnym, proboszczem katedry w Żytomierzu i wicedziekanem.

Uczestniczył w polskiej działalności oświatowej, społecznej i harcerskiej.

Od 1917 r. był sympatykiem POW, a od 1918 r. członek KN3 POW.

Prałat i kanonik diecezji łucko-żytomierskiej, szambelan papieski.

Aresztowany 4 listopada 1923 r. przez funkcjonariuszy bolszewickiego GPU, za cenę uwolnienia 20. aresztowanych przystał na współpracę w charakterze konfidenta i 23 grudnia został uwolniony. Wobec niewywiązywania się ze współpracy 9 maja 1924 r. ponownie aresztowany, podpisał zeznanie, iż otrzymywał instrukcje szpiegowskie od polskiego konsula w Kijowie. Zwolniony 10 listopada z aresztu w Charkowie po opublikowaniu jego listu do papieża Piusa XI, w którym prosił o niewykorzystywanie księży w rozgrywkach politycznych.

Załamany nerwowo, 4 marca 1925 r. dokonał samospalenia w Żytomierzu. Zmarł następnego dnia i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Polskim.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 5 kl. I Krzyżem Walecznych, pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.

Źródła

R. Dzwonkowski, Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917–1939. Martyrologium, Lublin 1998; A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914–1921, Olsztyn 2012; „Monitor Polski” nr 235/1933; Służba Ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, Warszawa 1929.