Bojownikom niepodległości

Andrzej Juliusz Uthke

1894–1989

Urodził się 7 lutego 1894 r. w Sosnowcu. Syn Ludwika Cezarego, profesora, i Marii Heleny z Nadratowskich.

Ukończył gimnazjum realne w Warszawie (1911 r.). Podjął studia w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach.

W czasie I wojny światowej 1 grudnia 1914 r. powołany do służby w armii rosyjskiej. Skierowany do Konstantynowskiej Szkoły Artylerii w Piotrogrodzie, uczył się w niej do 15 lipca 1915 r. Po jej ukończeniu mianowany chor. art. Przydzielony do zapasowego dyonu artylerii, pełnił służbę na froncie zachodnim. Potem przeniesiony do LXVIII BArt. Awansował kolejno na ppor. i por. art.

Od 1 listopada 1917 r. był oficerem 4 BArt w II Korpusie Polskim na Ukrainie. Brał udział w bitwie z Niemcami pod Kaniowem (11 maja 1918). Po kapitulacji korpusu (12 maja) dostał się do niewoli niemieckiej, z której rychło zbiegł. Przedostał się do kraju.

Wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Uczył się na kursie Oficerskiej Szkoły Artylerii w Rembertowie. Po rozbrojeniu Niemców w listopadzie 1918 r. automatycznie przeszedł do WP.

Naukę w Rembertowie kontynuował do 7 stycznia 1919 r. Następnie aż do 15 października 1921 r. pełnił służbę w 9 pap (potem: 3 pap leg). Dowodził 3 (potem: 7) baterią. Walczył z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim. W okresie od 1c października do 6 grudnia 1919 r. przebywał na kursie dowódców baterii w Rembertowie. 1 października 1920 r. awansował na kpt. art. (z dniem 1 kwietnia) i objął dowództwo dyonu.

W okresie od 15 października 1921 do 1 września 1922 r. dowodził dyonem 13 pap. Zweryfikowany jako kpt. art. z 1 czerwca 1919 r. Do 15 stycznia 1923 r. dowódca dyonu 23 pap. Następnie (do 1 sierpnia 1924 r.) dowódca dyonu 27 pap. Z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na mjr. art. Został kwatermistrzem pułku. Potem objął funkcję referenta wyszkolenia w Dep. III Artylerii i Uzbrojenia MSWojsk (1 listopada 1924-30 października 1926). Od 2 listopada 1926 do 31 października 1928 słuchacz WSWoj w Warszawie. Po ukończeniu szkoły objął stanowisko dyrektora nauk Szkoły Strzelania Artylerii w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. Awansowany 1 stycznia 1930 r. na ppłk. dypl. art., funkcję tę sprawował do 31 marca 1932 r. W tym czasie uczestniczył  w kursach dla wyższych dowódców w Paryżu i Tallinie. Od 1 kwietnia 1932 r. był zastępcą dowódcy 20 pal. 13 listopada 1935 r. został dowódcą 27 pal. 19 marca 1938 r. awansował na płk. dypl. art., i został skierowany na kurs wyższych dowódców Artylerii w Centrum Wyszkolenia Artylerii. Następnie powrócił do pułku. 14 sierpnia 1939 r. objął funkcję dowódcy artylerii dywizyjnej 27 DP.

Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. Brał udział w walkach na Pomorzu i w bitwie nad Bzurą. 22 września w okolicy leśniczówki Zamość dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej m.in. w oflagu II B w Arnswalde, gdzie od października 1940 r. działał w obozowej komisji kulturalno-oświatowej. Następnie był więziony w oflagu II D w Gross Born. W 1945 r. uwolniony przez oddziały alianckie. 13 lutego 1946 r. powrócił do Polski.

W latach 1946-1948 pracował jako dyrektor administracyjno-handlowy Myszkowskiej Fabryki Papieru. Aresztowany 1 grudnia 1948 r. przez  władze komunistyczne, do 1949 r. był więziony, Zwolniony, był pracownikiem fizycznym. W 1952 r. został pracownikiem technicznym Warszawskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego. Od 1960 r. był zatrudniony w Spółdzielni Mieszkaniowej „Mokotów”. W 1967 r. przeszedł na emeryturę.

Zmarł 16 września 1989 r.. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Błoniu.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał order Virtuti Militari 4 kl..

Żonaty (od 19 XI 1919) z Marylą Kulisiewicz, miał synów Andrzeja Zbigniewa (11 X 1923-11 III 1944), zamordowanego przez Niemców,  i Janusza Józefa (31 III 1930-21 III 2011), inżyniera rolnika.

Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; K. Ciechanowski, Armia „Pomorze” 1939, Warszawa 1983„Monitor Polski” nr 109/1932; Z. Moszumański, Z. Kozak, Wojenne szkoły dla oficerów artylerii (1914-1921), Pruszków brw; J. Oziemski, Andrzej Juliusz Uthke, „Błoński Informator Samorządowy” nr 4/2009; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.