Bojownikom niepodległości

Antoni Gelles

(1889-1939)

Urodził się 31 lipca 1889 r. w Śniatyniu. Syn Jana i Julianny z Lewenbergów.

Od 1910 r. organizował i prowadził skauting w Śniatyniu. Był prelegentem Tow. Szkoły Ludowej.

W latach 1907-1914 członek tajnej organizacji niepodległościowej na Pokuciu. Od 1913 r. należał do XXXVIII PDS w Kołomyi.

W czasie I wojny światowej od 1914 r. w Legionach Polskich ps. „Wacław Zamaliński”. Służył w 4 komp. 2 pp LP, a także – przejściowo – w 3 pp LP. Ranny 25 lutego 1915 r. w pierś pod Niżniowem, leczył się w szpitalu. Potem powrócił do pułku. W połowie lutego 1916 r. przebywał w szpitalu rezerwowym nr 1 w Wiedniu.

Po kryzysie przysięgowym w Polskim Korpusie Posiłkowym. 4 grudnia 1917 r. przydzielony do komendy placu w Wiedniu.

W następstwie przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski, skąd 26 lipca zdezerterował.

Przyjechał do Warszawy i wstąpił do POW. 21 października przydzielony do Straży Kresowej w powiecie włodawskim, uczestniczył w rozbrajaniu okupantów. Przejściowo więziony przez Niemców w Brześciu.

Organizował polskie szkolnictwo w powiecie włodawskim. W sierpniu 1920 r. jako komendant Straży Obywatelskiej w gminie Wola Wereszczyńska brał udział w likwidacji rozbitków bolszewickich.

W 1922 r. pracował jako nauczyciel w Śniatyniu. Później przeniósł się do Wejherowa, gdzie był nauczycielem w Państwowym Liceum Pedagogicznym.

Członek Zw. Rezerwistó, Zw. Strzeleckiego, Zw. Legionistów Polskich oraz Ligi Morskiej i Kolonialnej – był w nich referentem wychowania obywatelskiego.

Należał do BBWR.

Po kampanii 1939 r. w październiku aresztowany przez Niemców i uwięziony w Wejherowie.

Zamordowany 11 listopada 1939 r. w lasach piaśnickich.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Leopoldyną N.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie Legionów Polskich pochodzenia żydowskiego, Warszawa 2010; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; T. Malinowski, M. Szumański, 2 Pułk Piechoty Legionów Polskich t. I: Karpaty,Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 64/1937; VI Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916.