Bojownikom niepodległości

Antoni Grzelak

(1893-1942)

Urodził się 1 stycznia 1893 r. w Łodzi. Syn Andrzeja i Jadwigi z Grzesiaków.

Ukończył szkołę elementarną.

Kilkakrotnie aresztowany przez władze rosyjskie pod zarzutem działalności w PPS. W 1906 r. współorganizował koło młodzieżowe PPS w Dzielnicy Widzew ps. „Biały”, „Stefan”. Po jego rozbiciu przez władze rosyjskie w 1912 r. był ponownie jednym z organizatorów koła młodzieży PPS-Frakcji Rewolucyjnej, działającego przy legalnym Tow. Miłośników Rozwoju Fizycznego.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. w PPS i POW, w 1917 r. tworzył koła Pogotowia Bojowego PPS. Od 1917 do sierpnia 1918 r. kierownik biblioteki Stow. Kulturalno-Oświatowego „Naprzód” przy ul. Rokicińskiej. Wobec groźby aresztowania opuścił Łódź i pracował jako oficjalista w majątku Tworzyjanki pow. Brzeziny. Uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w listopadzie 1918 r.

Latem 1920 r., wobec trudnej sytuacji militarnej kraju, wstąpił ochotniczo do WP. Służył w 31 pp. Po zakończeniu wojny z bolszewikami zdemobilizowany.

W niepodległej Polsce mieszkał w rodzinnym mieście. Był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego PPS Widzew, w 1923 r. wszedł w skład Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS. Od 1922 do 1939 r. pracował jako urzędnik w Kasie Chorych (Ubezpieczalni Społecznej) w Łodzi. W 1923 r. współzałożyciel Zw. Zawodowego Pracowników Instytucji Ubezpieczeń Społecznych w Polsce, oddział w Łodzi.

Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej. Był kierownikiem politycznym PPS-WRN obwodu Łódź-Chojny. Aresztowany przez Niemców 10 listopada 1941 r., został osadzony w obozie koncentracyjnym w Mauthausen.

Tam zmarł 7 listopada 1942 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 177/1938
Źródła

A.K. Kunert, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 177/1938.