Bojownikom niepodległości

Antoni Hałko

(1894-1967)

Urodził się 15 lipca 1894 r. we Władysławowie (lub w m. Uszpiańnie pod Syntowtami). Syn Jana i Jadwigi z d. Marmo.
Ukończył gimnazjum w Mariampolu (1914 r.).
W czasie I wojny światowej od 1915 r. mieszkał z rodziną w majątku Rosienie. Organizował szkolnictwo polskie.
Członek POW – sformował komendy w Rosieniach, Jurborgu, Niemoksztach, Ejragole, Kielmach i Skaudywilach na Żmudzi. Aresztowany przez Niemców w marcu 1917 r., przez trzy miesiące był więziony w Rosieniach. W grudniu 1918 r. przez Wilno przedostał się do Warszawy.
Wstąpił do WP. Służył w 12 puł. W czerwcu 1919 r. przeniesiony do Ekspozytury Oddz. II Naczelnego Dowództwa w Wilnie i Obwodu VII Rosieńskiego POW. Równocześnie jako oficer służył w litewskim 3 pp, Aresztowany przez władze litewskie i więziony do sierpnia 1919 r. W tym czasie jego majątek w Rosieniach został skonfiskowany. W październiku zbiegł z Litwy do Warszawy. W 1920 r., podczas wojny z bolszewikami, pełnił służbę w Oddz. II 7 Armii. Latem prowadził działalność wywiadowczą na tyłach wojsk bolszewickich w rejonie Łomży i Suwałk. Jako „Wigierski” w grudniu bronił żołnierzy POW przez władzami litewskimi w Kownie.
Członek Zw. Obrońców Ojczyzny i inspektor Zw. Bezpieczeństwa Kraju. W kwietniu 1922 r. przeniesiony do rezerwy.
Od 1919 r. członek Zarządu Głównego Polskiego Zjednoczenia Ludowego „Odrodzenie” w Wilnie. Następnie kierownik wydz. organizacyjnego i sekretarz generalny PSL-Wyzwolenie Ziemi Wileńskiej i Nowogródzkiej. Od lutego 1922 r. poseł do Sejmu Wileńskiego – był sekretarzem prezydium. W 1923 i 1926 r. wybierany do Zarządu Głównego PSL-Wyzwolenie.
W 1922 r. został posłem do Sejmu RP, wybranym w okręgu wyborczym nr 64 (Święciany), był członkiem klubu PSL-Wyzwolenie, potem Zw. Polskich Stronnictw Ludowych „Wyzwolenie” i „Jedność Ludowa”, a potem posłem niezależnym. Mandat poselski sprawował do 1927 r.
W 1927 r. przeszedł do Stronnictwa Chłopskiego. W 1930 r. został sekretarzem generalnym CKW rozłamowego Stronnictwa Chłopskiego, z którego wkrótce został wykluczony z powodów zarzutu nadużyć finansowych.
Członek komitetu redakcyjnego „Wyzwolenia Ludu”, „Wyzwolenia”, a od 1927 r. redaktor naczelny „Gazety Chłopskiej”.
Podczas II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej. Aresztowany przez Niemców, był więziony na Pawiaku.
Po wojnie należał do Stronnictwa Ludowego i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, działał w organizacjach samorządowych.
Członek ZBoWiD.
Zmarł 15 sierpnia 1967 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kwat. 75.
Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl.
Żonaty z Joanną Witakowską, miał synów i córkę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski” nr 64/1937; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000.