Antoni Ludwiczak

Urodził się 16 maja 1878 r. w Kostrzynie koło Poznania. Syn Jana, drogomistrza, i Salomei z Pawelów.

Od 1881 r. mieszkał w Poznaniu. Ukończył szkołę ludową (1891 r.) i gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (marzec 1900 r.). Należał wówczas do Tow. Tomasza Zana. Od 1 października 1900 r. kształcił się w seminarium duchownym w Poznaniu i Gnieźnie. 15 grudnia 1903 r. został wyświęcony na kapłana.

Pracował jako wikariusz w parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Lubaszu koło Czarnkowa (1904-1907). Rozwinął tam pracę społeczno-oświatową, m.in. zakładając bibliotekę Tow. Czytelni Ludowych i spółdzielnię „Rolnik”. Kierował strajkiem dzieci szkolnych (1907 r.).

Od 1906 r. należał do Ligi Narodowej.

Od września 1907 do lutego 1908 r. wikariusz w parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Buku, a potem (1 marca 1908-15 lutego 1910) w parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Ostrzeszowie. W latach 1910-1911 wikariusz parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Ostrowie Wlkp. W 1910 r. wstąpił do Tow. Demokratyczno-Narodowego. Działacz Katolickich Tow. Robotników Polskich w Ostrzeszowie i Ostrowie (1908-1911), skarbnik Tow. Literatów i Dziennikarzy w Poznaniu. Założyciel i redaktor (1911-1917) „Przyjaciela Dzieci” oraz „Przyjaciela Młodzieży” (1911-1915). Członek Tow. Przyjaciół Nauk w Poznaniu.

Od 1912 r. wikariusz parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Psarskich oraz św. Wawrzyńca Męczennika w Pniewach, gdzie został prezesem Zarządu Oddziału Tow. Czytelni Ludowych na pow. Szamotuły i Międzychód. Od stycznia 1912 r. sekretarz generalny, a w latach 1912-1933 dyrektor Rady Głównej Tow. Czytelni Ludowych, delegat na sejmiki oświatowe.

W czasie I wojny światowej był członkiem Rady Narodowej (w 1915 r. wiceprezesem), członkiem Powiatowej Rady Ludowej w Pniewach i w 1918 r. jej delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu.

Podczas powstania wielkopolskiego zorganizował linię obronną Sieraków-Międzychód.

W 1919 r. został posłem do Sejmu Ustawodawczego; mandat uzyskał w Poznańskim Okręgu Wyborczym nr III (Poznań). Był członkiem klubu Narodowego Zw. Ludowego. Funkcję poselską sprawował do 1922 r.

W 1919 r. współorganizator Narodowego Stronnictwa Ludowego w Poznaniu, którego był wiceprezesem, a potem prezesem.

W 1920 r. przewodniczył Warmińskiemu Komitetowi Plebiscytowemu. Działacz Koła Pomorsko-Poznańskiego Zw. Bibliotekarzy Polskich, członek Tow. Bibliofilów Polskich, a od 1927 r. wiceprezes wydz. wykonawczego Zjednoczenia Polskich Tow. Oświatowych, organizator Uniwersytetów Ludowych w Dalkach, Zagórzu, Boleszewie i Odolanach.

Prezes Stow. Uczestników Walki o Szkołę Polską w Wielkopolsce.

Od 1938 r. zajmował stanowisko administratora parafii pw. św. Katarzyny Panny i Męczennicy w Chełmcach pow. Inowrocław.

Po kampanii wrześniowej aresztowany przez Niemców 2 listopada 1939 r. Przetrzymywany w więzieniu w Inowrocławiu, a od 5 listopada w Świeciu, skąd 8 listopada przewieziono go do obozu przejściowego w Górnej Grupie. 5 lutego 1940 r. przetransportowany do obozu przejściowego w Nowym Porcie, a 8 lutego do obozu koncentracyjnego w Stutthof. Stamtąd 9-10 października przewieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, zaś 14 grudnia do obozu koncentracyjnego w Dachau (nr więźnia 22 576). W transporcie inwalidów wywieziony 18 maja 1942 r. do centrum eutanazyjnego w Hartheim.

Tam został zamordowany.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl. i srebrnym Wawrzynem Akademickim PAL.

Jest patronem ulicy w Gnieźnie, jego pamięci poświęcono tablice w Chełmcach, Gnieźnie (m.in. w katedrze), Lubaszu, na domu kultury w Odolanowie, na pomniku Państwa Podziemnego w Poznaniu, w kościele pw. św. Piotra i św. Pawła w Kostrzynie, jest wymieniony na tablicy w gmachu Sejmu RP w Warszawie.