Bojownikom niepodległości

Antoni Niewiarowski

(1874–1927)

Urodził się 26 września 1874 r. w Kowlu w ówczesnej guberni wołyńskiej.

Ukończył cztery klasy progimnazjum w Brześciu nad Bugiem. Od roku 1892 studiował w Seminarium Duchownym w Żytomierzu; w roku 1897 przyjął święcenia kapłańskie. Posługę duszpasterską rozpoczął jako kapłan w diecezji łucko-żytomierskiej. Kolejno pełnił funkcje administratora: w parafii pw. Wszystkich Świętych w Chodorowie w obwodzie lwowskim; w parafii pw. Narodzenia Pańskiego we wsi Wczorajsze w obwodzie żytomierskim; był kapelanem kaplicy we wsi Spiczyńce w obwodzie winnickim; administratorem parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Czarnobylu w obwodzie kijowskim; w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Iwankowie w obwodzie kijowskim; w parafii pw. św. Józefa Oblubieńca w Borszczowie w ówczesnym województwie tarnopolskim. Organizował pielgrzymki na Jasną Górę.

Podczas I wojny światowej za propagowanie idei Legionów Polskich został zesłany przez władze rosyjskie do Ufy, miasta do którego w roku 1831 zsyłano powstańców listopadowych. Opiekował się jeńcami Polakami z armii niemieckiej i austriackiej oraz miejscową kolonią polską.

Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. w Rosji, i abdykacji cara Mikołaja II, powołany rząd tymczasowy premiera Gieorgija Lwowa, wyraził zgodę na tworzenie polskich jednostek wojskowych. Podjął służbę w powstałym 24 lipca 1917 r. I Korpusie Polskim dowodzonym przez Józefa Dowbor-Muśnickiego (1867–1937). Od 17 października 1917 r. z nominacji bp. Jana Cieplaka był dziekanem 3 Dywizji Strzelców Polskich w składzie I KP. We wniosku na odznaczenie Krzyżem Walecznych napisano:

W dniu 28 stycznia 1918 r. od godz. 8-mej rano tj. od chwili wyruszenia pierwszego oddziału jako kapłan stał błogosławiąc wychodzących i tak przebył do godz. 1-szej w południe, dopiero wówczas, gdy ostatnie szeregi ariegardy zeszły ze stanowiska, przyłączył się do nich i razem z nimi pod strzałami nacierających bolszewików świecąc przykładem męstwa, odchodził w ślad za dywizją, z którą połączył się o godz. 7-mej. Przebywając cały przemarsz z dywizją brał udział w jej walkach z bolszewikami pod Bałtutinem 29.I, Strygiem 30.I, Poczynkiem 31.I, Horodcem 1.II, Piotrowiczami 2.II, Zabłociem 19.II i Pohołowem, dając liczne dowody męstwa i odwagi i ciągle narażając swe życie. Praca ks. Niewiarowskiego Podczas przemarszu była bardzo uciążliwa, gdyż trzeba było wszędzie być, stale być przy żołnierzu, dodawać mu otuchy, bo przemarsz odbywał się w straszliwie trudnych warunkach, a swym wpływem i pracą w znacznej mierze przyczynił się do szczęśliwego przemarszu dywizji 3-ciej z Jelni do Bobrujska.

21 maja 1918 Korpus został rozformowany i rozbrojony w twierdzy w Bobrujsku, po przyjęciu ultimatum przedstawionego 20 maja przez dowództwo niemieckie, pod groźbą użycia siły. Zdemobilizowany 10 czerwca 1918 r., powrócił do kraju.

Od 13 listopada 1918 r. w WP. Był szefem duszpasterstwa Okręgu Generalnego Warszawa. Po utworzeniu Konsystorza Polowego Rzymskokatolickiego (5 grudnia 1918) do jego likwidacji (3 marca 1919) sprawował funkcję jego sekretarza. Następnie dziekan Okręgu Generalnego Warszawa (OK nr I). W roku 1921 był członkiem Komisji Weryfikacyjnej dla Duchowieństwa Wyznania Katolickiego. Zweryfikowany jako dziekan generalny (gen. brygady) z 1 czerwca 1919 r.

Od roku 1925 pełnił funkcje proboszcza katedry polowej Wojska Polskiego, był też członkiem Rady Administracyjno-Gospodarczej Kurii Biskupiej WP. Posiadał godność prałata domowego Jego Świątobliwości i kanonika honorowego Kapituły Ołyckiej.

Zmarł 2 marca 1927 r. w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, po długiej i ciężkiej chorobie nowotworowej; został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, kwat. A–16.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, pośmiertnie Medalem Niepodległości.

--------------------------------------

Informacja o przyznaniu odznaczenia
„Monitor Polski” 1934, nr 6
Źródła

„Monitor Polski” 1934, nr 6; CAW, KW 85/N-497; W.K. Cygan, Z. Kępa, W.J. Wysocki, Duchowni na drogach ku Niepodległości 1914–1918, Mińsk Mazowiecki – Warszawa 2014; „Dziennik Personalny MSWojsk” 1921, nr 13; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; Rocznik oficerski 1923, 1924; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994; F. Sznarbachowski, Początek i dzieje Rzymsko-katolickiej Djecezji Łucko-Żytomierskiej, obecnie Łuckiej, w zarysie, Warszawa 1926; B. Szwedo, Kapelani wojskowi na drogach ku niepodległości. Sto biogramów na stulecie Biskupstwa Polowego w Polsce, Warszawa 2019; S. Tworkowski, Krzyż Dowbora, Londyn 1986; A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1921–1926, Szczecin 2005; Wykaz duchowieństwa wojskowego, oraz kościołów i kaplic garnizonowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej za 1924-ty rok, Warszawa [1924].