Bojownikom niepodległości

Antoni Około–Kułak

(1883–1940)

około-kułak antoniUrodził się 31 marca 1883 r. w Budogoszczy na Mohlewszczyźnie. Syn Franciszka, ziemianina, i Rozalii z Okuszków.

Ukończył gimnazjum, a następnie wyższe seminarium duchowne, Akademię Duchowną w Petersburgu oraz Wydz. Prawa uniwersytetu w Rzymie, uzyskując doktorat. W 1906 r. został wyświęcony na kapłana.

Pracował jako proboszcz w Zahaciu w guberni witebskiej, nauczyciel religii w Smoleńsku i Petersburgu, wikariuszem w Pskowie i Petersburgu, a potem proboszczem parafii pw. Św. Kazimierza w tym mieście.

Organizował wśród młodzieży kółka samokształceniowe. Założył pismo ludowe „Wiara i Życie”, prowadzone w duchu patriotycznym i opozycyjnym wobec rządu. Przy parafii św. Kazimierza założył szkoły w których uczyło się ok. 500 dzieci robotników. Prowadził pracę oświatową i narodową wśród robotników. Za swoją działalność był skazany na wiele kar pieniężnych, został pozbawiony prawa zajmowania stanowisk w Rosji, a także w 1911 r. skazany przez Sąd Okręgowy Petersburski na sześć miesięcy więzienia. Karę odbywał w twierdzy w Ałgonie.

Rekoncyliowany w 1915 r., został ponownie proboszczem w Petersburgu. Od 1916 r. dziekan smoleński, w 1918 r. objął stanowisko wikariusza generalnego abp. mohylewskiego.

Po powrocie do kraju pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej (organizował rady i komitety hooverowskie w całej Małopolsce i w Wilnie). W 1920 r. członek sekcji propagandy Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa. Założył Ligę Antybolszewicką.

W latach 1921–1931 ponownie wikariusz generalny abp. mohylewskiego i prezes sądu duchownego mohylewskiego z siedzibą w Warszawie. Kanonik i prałat Kapituły Metropolitarnej Mohylewskiej, tajny szambelan i prałat Domu Papieskiego.

Wiceprezes Towarzystwa Misyjnego, współzałożyciel i kierownik Instytutu Misyjnego w Lublinie.

Działacz żeglarski, kapelan Yacht–Clubu Polski.

30 marca 1940 r. aresztowany przez Niemców w Warszawie i osadzony na Pawiaku. 2 maja wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen–Oranienburg.

Tam zmarł 2 lipca 1940 r.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem św. Łazarza Jerozolimskiego, Matki Boskiej de la Merci 2 kl., krzyżem pro Fide et Ecclesia.

Źródła

S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” 1934, nr 6; B. Tuszyński, Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939–1945, Warszawa 1999.