Bojownikom niepodległości

Arkady Fiedler

(1894–1985)

Arkady FiedlerUrodził się 28 listopada 1894 r. w Poznaniu. Syn Antoniego, dziennikarza i wydawcy, i Franciszki z Krajewiczów.

W latach 1904–1914 kształcił się w Wyższej Szkole Realnej im. G. Bergera w Poznaniu, po czym od lutego 1914 r. studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. przyrodę na uniwersytetach w Krakowie, Berlinie i Poznaniu.

Należał do Stow. Młodzieżowego „Iskra”, a od 1912 r. do skautingu.

W sierpniu 1914 r. zgłosił się ochotniczo do służby w armii niemieckiej; pełnił ją w taborach, awansując do stopnia kpr. W 1915 r. po ukończeniu kursu sanitariuszy w Poznaniu przeszedł do służby sanitarnej. Zapisał się na zaoczne studia polonistyczne na uniwersytecie w Berlinie.

Od początku 1918 r., jako żołnierz niemiecki, należał do POW Zaboru Pruskiego. Od 11 listopada członek Rady Jedenastu, stanowiącej kierowniczy ośrodek organizacji. Był współorganizatorem komp. Służby Straży i Bezpieczeństwa.

26 grudnia uczestniczył w manifestacjach na cześć I. Paderewskiego, 27 grudnia brał udział w przejęciu Prezydium Policji w Poznaniu. Po wybuchu powstania wielkopolskiego 28 grudnia uczestniczył w zdobyciu Fortu Grollmana. 6 stycznia 1919 r. mianowany kierownikiem działu organizacyjnego Dowództwa Żandarmerii Krajowej. W drugiej połowie miesiąca zdał egzamin oficerski, uzyskując stopień ppor. Latem awansował na por. We wrześniu przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

W 1920 r. brał udział w przejmowaniu Pomorza przez oddziały WP.

Podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1922–1923 studiował w Akademii Sztuk Graficznych i Księgarskich w Lipsku.

Prowadził odziedziczony po ojcu zakład chemigraficzny.

Zoolog, podróżnik, literat. W latach 1923–1926 badał bieg Warty, Dniestru i Niemna. W 1927 r. zwiedzał północną Norwegię, w latach 1928–1929 zorganizował wyprawę zoologiczną do Parany, skąd przywiózł ok. 8000 okazów fauny Brazylii i darował je Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu. W latach 1933–1934 odbył wyprawę do źródeł dorzecza Amazonki, skąd przywiózł dla Muzeum Zoologicznego w Warszawie ok. 5000 okazów fauny. W 1935 r. odbył wyprawę do puszcz Kanady.

Od 1934 r. był stałym korespondentem Gazety Polskiej.

Wybuch II wojny światowej zastał go na Thaiti. W lutym 1940 r. przez Francję dotarł do Wlk. Brytanii. W latach 1942–1943 pływał na statkach marynarki handlowej. W 1946 r. powrócił do Polski.

Zamieszkał w Puszczykowie koło Poznania. Autor licznych książek podróżniczych, tłumaczonych na 23 języki. W 1978 r. otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia.

Zmarł 7 marca 1985 r. w Puszczykówku i tam został pochowany.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości oraz srebrnym Wawrzynem Akademickim, w PRL otrzymał order Budowniczego Polski Ludowej, Sztandaru Pracy 1 i 2 kl., Odrodzenia Polski 3 i 4 kl.

Żonaty z Joanną Ritter, miał z nią córkę, zmarłą w dzieciństwie, a po II wojnie światowej z Marią Macceviello, z którą miał synów Arkadego Radosława (ur. 23 III 1945), muzealnika, polityka, i Marka (ur. 29 V 1947), pisarza.

Jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Zbąszyniu, Szkoła Podstawowa nr 18 w Zielonej Górze i Wielkopolski Oddział Żandarmerii Wojskowej oraz muzeum w Puszczykowie.

Źródła

A. Czubiński, w: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919, Poznań 2002; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 177/1938; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.