Bojownikom niepodległości

Bohdan Kazimierz Stachlewski

(1891–1939)

Urodził się 9 października 1891 r. w Koninie. Syn Władysława i Zofii z Zborowskich.

Od 1901 uczył się w gimnazjum filologicznym w Kaliszu. Brał udział w strajku szkolnym, co spowodowało jego relegowanie z gimnazjum. Wyjechał do Warszawy, gdzie podjął naukę w Gimnazjum Filologicznym Wojciecha Górskiego; 2 lutego 1910 r. uzyskał maturę. Od roku 1911 studiował w Wyższej Szkole Przemysłu Włókienniczego w Verviers w Belgii, gdzie ukończył 6 semestrów.

W roku 1912 wstąpił do Związku Walki Czynnej, należał też do Związku Strzeleckiego w Verviers.

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) wyjechał na letni kurs szkoły podoficerskiej Związku Strzeleckiego do Krakowa. 3 sierpnia wstąpił w szeregi oddziałów strzeleckich Józefa Piłsudskiego. 6 sierpnia w składzie IV plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej Strzelców wymaszerował z krakowskich Oleandrów do Królestwa Polskiego (tzw. Kongresówki), by wzniecić antyrosyjskie powstanie. Po niepowodzeniu wywołania powatania, od 16 sierpnia w Legionach Polskich. Jako sekcyjny w szeregach 1. kompanii III baonu 1. Pułku Piechoty LP walczył pod Brzegami (13 sierpnia 1914), Kielcami (22 sierpnia 1914), Nowym Korczynem (15–24 września 1914), Opatowem (od połowy maja 2015 do drugiej połowy czerwca 2015) i Laskami (22–26 października 1914). 19 listopada został przeniesiony do 1. Pułku Ułanów LP Władysława Prażmowskiego „Beliny”, z którym przeszedł cały szlak bojowy. Awansowany od kaprala do wachmistrza. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kursu w szkole oficerskiej 1. Pułku Ułanów LP w Ostrołęce, uzyskując bardzo dobrą ocenę. Po kryzysie przysięgowym w Legionach,21 lipca 1917 roku został internowany przez Niemców, najpierw w Szczypiornie, a od końca grudnia 1917 w Łomży, gdzie był komendantem obozu. Pod koniec maja 1918 r. zbiegł z internowania. Zamieszkał w Warszawie, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Mianowany Komendantem Okręgu POW w Pułtusku. 11 listopada 1918 r.wziął udział w rozbrajaniu Niemców. 2 grudnia 1918 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. Służył w 32. Pułku Ułanów w stopniu podporucznika kawalerii. Następnie od 17 marca 1919 r. w 11. Pułku Ułanów. Brał udział w wojnie z Rosją bolszewicką lat 1919–1920; odniósł ranę pod Kustymą. 12 kwietnia 1920 r. odesłany do Oficerskiej Szkoły Jazdy w Warszawie. 1 maja 1920 r. awansowany do stopnia porucznika, miesiąc później do stopnia rotmistrza. 24 sierpnia tego roku powrócił do Pułku, gdzie był zastępcą dowódcy 3. szwadronu. W jego szeregach kontynuował walkę z bolszewikami.

Po podpisaniu Traktatu ryskiego (18 marca 1921) kończącego wojnę, od 20 października służył w 25. Pułku Ułanów, gdzie pełnił funkcję dowódcy Szwadronu Zapasowego w Łukowie , komendanta szkoły podoficerskiej. od kwietnia 1928 r. kwatermistrza pułku i ponownie dowódcy szwadronu. 8 lipca 1929 został przeniesiony do 27 Pułku Ułanów w Nieświeżu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku. 24 grudnia 1929 awansował na stopień podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 17. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W sierpniu 1931 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko Inspektora Południowej Grupy Szwadronów KOP w Łucku. W roku 1933 został przeniesiony na stanowisko Inspektora Północnej Grupy Szwadronów KOP w Wilnie. 31 sierpnia 1935 otrzymał przeniesienie do Komendy Straży Granicznej w Warszawie na stanowisko II zastępcy komendanta. W marcu 1937 objął dowództwo 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Prużanie. 19 marca 1938 został awansowany na stopień pułkownika.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził pułkiem w składzie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. 27 września nie mogąc przebić się przez pierścień wojsk sowieckich, rozwiązał resztki pułku a sztandar rozkazał zakopać. Wraz z trzema oficerami pułku próbował przedostać się na Węgry. 27 lub 29 września we wsi Pnikut, 10 km na południe od Mościsk został rozstrzelany przez bandę ukraińskich nacjonalistów.

Żona z córką (uczestniczka powstania warszawskiego 1944) po wojnie zamieszkały w USA.

Odznaczony krzyżem orderu Virtuti Militari 5. i 4. kl., Krzyżem Niepodległości, Orderu Odrodzenia Polski 5. kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem za Wojnę 1918–1921, Medalem X-lecia Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski 1931, nr 111
Źródła

AAN ZLP, teka 281; CAW I.120.33; CAW I 120 1.125; CAW I.120.63.103; DRW 1919 nr 2; DRW 1919 nr 43; Rocznik Oficerski 1923, 1924, 1928, 29, 32, 39; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Spis ewidencyjny byłych żołnierzy 1 Pułku Ułanów Polskich Beliny im. Józefa Piłsudskiego, „Beliniak”, 1962, nr 12, Londyn; J. Błasiński, 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich, Pruszków 1995; A. Borkiewicz, Dzieje 1 pułku piechoty Legionów, Warszawa 1928; J. Wielhorski, R. Dembiński, Kawaleria polska i bronie towarzyszące w kampanii wrześniowej 1939, Londyn 1979; J.M. Majchrowski, Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret Oddziału, Kraków 2014; J. Kirszak, Stachlewski Bohdan Kazimierz, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych, t.7, Kraków 2001; G. Waliś, opr., Materiały źródłowe do dziejów legionistów internowanych w Szczypiornie w 1917 roku, Kalisz 2017; https://slowopolskie.online/zapomniany-zolnierz-wrzesnia/ [dostęp 6 VII 2023]