Bojownikom niepodległości

Bolesław Berger

(1876–1942?)

Urodził się 8 sierpnia 1876 r. w Łachowie pow. Włoszczowa. Syn Stanisława, robotnika, i Ludwiki, brat Stanisława (zob.) i Kazimierza Bergera-Jankowskiego (zob.)..

Ukończył średnią szkołę sztygarów w Dąbrowie Górniczej.

Od 1895 r. pracował w przędzalni wełny H. Dietla w Sosnowcu.

W 1896 r. wstąpił do PPS. Wkrótce potem z partią związali się również jego bracia i ojciec. Uczestniczyli oni w kolportażu nielegalnych wydawnictw. Aresztowany w 1897 r., był przez krótki okres czasu więziony. Ponownie aresztowany 17 maja 1898 r., po miesiącu został zwolniony za kaucją. Kolejny raz aresztowany w listopadzie w Częstochowie w sprawie o zabójstwo agenta policji, otrzymał karę pięć lat zesłania na Syberię.

Po 3 latach zbiegł do Królestwa Polskiego. Na konferencji CKR PPS w Mińsku (16-17 grudnia 1903) wybrany okręgowcem w okręgu łódzkim, wszedł jednocześnie do CKR (do kwietnia 1904 r.). Już w maju 1904 r. powierzono mu kierownictwo ulicznymi wystąpieniami, organizowanymi przez PPS. W połowie roku założył „Koła bojowe”, będące zaczątkiem późniejszej OB ps. „Kuroki”. Kierował demonstracją w al. Ujazdowskich w Warszawie zorganizowaną na znak protestu przeciw sądowi wojennemu nad M. Kasprzakiem. W drugiej połowie roku wszedł jako lokalny pełnomocnik CKR w skład Warszawskiego OKR. Był współorganizatorem zbrojnej manifestacji na pl. Grzybowskim (13 listopada 1904 r.), będącej pierwszym wystąpieniem zbrojnym od czasu powstania 1863 r.

Wobec ciężkiej choroby (gruźlica) wiosną 1905 r. wyjechał na leczenie do Zakopanego. Prawdopodobnie w tym czasie ukończył szkołę bojową w Krakowie. Przyjeżdżał także z partyjnymi poleceniami do Królestwa Polskiego. Aresztowany 16 grudnia 1906 r. w Warszawie w  czasie wsypy konferencji rozłamowej przy ul. Przemysłowej, został osadzony w X pawilonie cytadeli. Nierozpoznany, dzięki staraniom adwokata S. Patka, w końcu 1907 r. odzyskał wolność. Otrzymał nakaz natychmiastowego opuszczenia Królestwa Polskiego.

Mieszkał głownie w Szwajcarii, skąd powrócił do Polski w styczniu 1919 r.

Pracował jako urzędnik w Głównym Funduszu Bezrobocia.

Działacz PPS. Członek WOKR (od 9 kwietnia 1927), radny m. st. Warszawy (od 22 maja). Po rozłamie w partii należał (od 1928 r.) do PPS d. Frakcji Rewolucyjnej.

Zmarł w Warszawie, prawdopodobnie w 1942 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Źródła

S. Kalabiński, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 1, Warszawa 1985; H. Kiepurska, Warszawa w rewolucji 1905-1907, Warszawa 1974; „Monitor Polski” nr 259/1932.