Bojownikom niepodległości

Bolesław Bonawentura Wróblewski

(1867–1951)

Urodził się 19 sierpnia 1867 r. w Rzuchowie w powiecie Kolskim. Syn Wojciecha, urzędnika sądowego i Eufemii Franciszki z Majewskich.

Ukończył Męskie Gimnazjum Klasyczne w Kaliszu. W roku 1884 wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku, gdzie w roku 1889 przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Aleksandra Bereśniewicza (1823–1902). Posługę duszpasterską podjął jako wikariusz kolejno: w parafii pw. św. Mikołaja Biskupa i Wyznawcy w Warcie koło Sieradza, od roku 1890 w parafii pw. św. Zygmunta w Częstochowie, od roku 1891 w parafii pw. św. Barbary w tym mieście. W roku 1894 r. został mianowany proboszczem parafii pw. św. Otylii w Rędzinach, w której w latach 1897–1901 budował kościół parafialny. W roku 1906 został proboszczem w parafii pw. św. Mikołaja Biskupa i Wyznawcy w Wolborzu koło Piotrkowa, gdzie obok posługi duszpasterskiej sprawował funkcję prezesa Straży Ogniowej.

Za działalność oświatową i patriotyczną wśród miejscowej ludności był represjonowany. W roku 1907 skazany na 50 rubli grzywny za używanie w procesjach sztandarów narodowych. Od roku 1910 miał zakaz działalności duszpasterskiej oraz pobytu w guberniach: warszawskiej, piotrkowskiej, lubelskiej i siedleckiej. Za jego złamanie w roku 1912 został skazany na 100 rubli grzywny. Do wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) pozostawał pod dozorem policji.

W roku 1910 został mianowany proboszczem parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Praszce koło Wielunia, gdzie angażował się w działalność społeczną; był m.in. członkiem Rady Miejskiej, wiceprezesem Kółka Rolniczego i prezesem Rady Opiekuńczej. 29 października 1917 r. został proboszczem nowo utworzonej parafii pw. Świętej Rodziny w Częstochowie (obecnie bazylika archikatedralna), gdzie kontynuował prace remontowe w świątyni; zelektryfikowano świątynię, wprawiono witraże w prezbiterium, wytynkowano wnętrza, położono dach na wieżach. W parafii prowadził szeroko zakrojoną pracę społeczną i dobroczynną; zorganizował i kierował zakładem dla dzieci bezdomnych przy ul. Piotrkowskiej. Na terenie parafii i miasta zorganizował szeroką pomoc dla ubogich dzieci. W 1918 zakupił dom w Herbach, który przekształcił na dom letniskowy dla dzieci. Sprawował też funkcję dziekana częstochowskiego.

26 stycznia 1919 r. został wybrany posłem na Sejm Ustawodawczy z listy Związku Ludowo-Narodowego (mandat sprawował do 1922).

W trakcie walk polsko-ukraińskich (1 listopada 1918 – 16 lipca 1919) był jednym z założycieli Komitetu Niesienia Pomocy dla Lwowa. Po wybuchu I powatania śląskiego (16–24 sierpnia 1919) angażował się w pomoc powstańcom w ramach Komitetu Niesienia Pomocy dla Górnego Śląska. Podczas wojny z Rosją bolszewicką lat 1919–1920 wszedł do Tymczasowego Zarządu Ligi Antybolszewickiej (lipiec 1920); razem z matką Eufemią zorganizował dla żołnierzy wyruszających na front z bolszewikami kuchnię i herbaciarnię.

Od roku 1922 działał w zarządzie częstochowskiego oddziału Związku Obrony Kresów Zachodnich, które zajmowało się między innymi pomocą dla Polaków z Niemiec. W tym samym roku współtworzył Komitet Obrony Przeciwgazowej, a w 1924 r. został prezesem Ligi Obrony Przeciwgazowej. Należał do Zarządu częstochowskiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża. Był wykładowcą na organizowanych przez PCK szkoleniach. Pełnił funkcje prezesa Rady Szkolnej Okręgowej w Częstochowie.

W roku 1925 był współorganizatorem budowy pomnika Nieznanego Żołnierza, odsłoniętego w alei Henryka Sienkiewicza w Częstochowie. Ułożona na podwyższeniu płyta (z 1921) na której jest napis: „Nieznanemu Żołnierzowi Polskiemu. Poległem za Ojczyznę 1914–1920”. Podczas wojny częstochowianie manifestowali przy pomniku uczucia patriotyczne, wiele razy płacąc za to wolnością lub krwią.

W roku 1929 został wybrany prezesem Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan. Przyczynił się do powstania w Częstochowie między innymi: Zakładu dla Bezdomnych Dzieci, Domu Noclegowego dla Kobiet, Przytułku dla Starców oraz Związku Zawodowego Chrześcijańskiej Służby Domowej.

Podczas II wojny światowej, od roku 1940 organizował pomoc dla Polaków wysiedlonych z innych regionów Polski, prowadził też kuchnię dla biednych. Zaangażował się w ratowanie Żydów, głównie dzieci żydowskich. Ksiądz Jacek Kapuściński w artykule „W poszukiwaniu przemilczanej prawdy”, opisał tą heroiczną działalność proboszcza:

Ks. Wróblewski włączył się w niesienie pomocy prześladowanym Żydom. W pierwszej kolejności zajął się ratowaniem dzieci żydowskich. O różnych porach dnia i nocy zaufani ludzie wyprowadzali te dzieci z getta, a następnie opiekę nad nimi przejmował sędziwy proboszcz. Miał wówczas ok. 75 lat. Dzieci żydowskie były umieszczane w sierocińcach częstochowskich lub w domach polskich rodzin. Trudno ustalić liczbę uratowanych w ten sposób dzieci. Niektórzy podają, że mogło ich być kilkadziesiąt […].

Ratowanym Żydom wypisywał katolickie metryki chrztu. W zachowanym wspomnieniu możemy przeczytać:

Dziś mamy odwiedzić kilka rodzin żydowskich pod Częstochową. Tam są nie tylko dzieci, jest też wielu dorosłych, którzy chcą teraz uchodzić za chrześcijan. Chrzest jest sakramentem naszego Kościoła. Oni mają własny kościół, ale nie wolno im go odwiedzać. Ja daję im tylko te zaświadczenia, żeby w razie potrzeby mogli je pokazać Niemcom. Nie polewam ich wodą święconą, jeśli tego nie chcą, ale jak im ten papier daję, to robię nad nimi znak krzyża, żeby i Pan Jezus wziął ich pod opiekę. […] wierzę, że On mi to oszustwo wybaczy.

W kwietniu 1944 r. podczas przeprowadzonej u niego rewizji przez gestapo, wraz z siostrą Marią został ciężko pobity przez Niemców, w następstwie czego kilka dni później Maria zmarła.

Uzyskał godność kanonika honorowego Kapituły Lubelskiej, następnie infułata.

Zmarł 7 czerwca 1951 r. w Częstochowie, został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Kule sektor 8.

Odznaczony złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

Jest patronem ulicy w Częstochowie; jego pamięci poświęcono tablicę w bazylice archikatedralnej pw. Świętej Rodziny w tym mieście oraz w kościele pw. św. Mikołaja w Wolborzu.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski 1938, nr 177
Źródła

Monitor Polski” 1938, nr 177; „Wiadomości Częstochowskie” 1906, nr 46; Wykaz Parafji oraz Spis Duchowieństwa Rzymsko-katolickiego w Królestwie Polskiem z dodaniem Informatora Przemysłowo-handlowo-rolnego «Swój do Swego» i Spisem Towarzystw Spożywczych w Król. Polskiem 1913, Warszawa brw; Schematyzm Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z Mapą Diecezji i dodatkiem Spisu Polskich Parafij i Polskiego Duchowieństwa w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Stan z 1 stycznia 1925 r., Kraków 1925; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; B. Szymańska, Znamienici bohaterowie częstochowskich ulic – infułat Bolesław Bonawentura Wróblewski (1867–1951), „Gazeta Częstochowa” 2020, nr 28; Jan Związek, Życie i działalność ks. Bolesława Wróblewskiego (1867–1951), Częstochowa 2001; J. Kapuściński: W poszukiwaniu przemilczanej prawdy. Niedziela 2011, nr 48.