Bojownikom niepodległości

Bolesław Ksawery Maciej Gancarz

(1893–1945?)

Urodził się 21 lutego 1893 r. w Rudniku nad Sanem. Syn Jana i Walerii z Koszałków.

Członek Zw. Strzeleckiego w Rudniku nad Sanem.

W czasie I wojny światowej z oddziałem 20 sierpnia 1914 r. przybył do Sokołowa Małopolskiego, skąd 21 sierpnia wyjechał do Krakowa i tam wstąpił do Legionów Polskich. Służył w III plut. 1 komp. VI baonu I Brygady LP, a później w II plut. 4 komp.

W bitwie pod Kuklami po zranieniu dowódcy plutonu obejmuje dowództwo i przeprowadza atak. Już łamie linie, lecz sam zostaje ranny. W bitwie pod Jastkowem otrzymuje sierżant Gancarz rozkaz: o godzinie 7.10 rozpoczynamy atak razem z 4 pp. O godzinie 6.45 wychodzi z okopów z 18 ludźmi. Moskale zobaczywszy patrol otwarli silny ogień recznych karabinów i ckm. Sierżant Gancarz podrywa swoich ludzi, przebywa błyskawicznie pole śmierci, przebiega drogę Lublin-Warszawa, okopując się pod drutami nieprzyjacielskimi i przystępuje do niszczenia drutów nieprzyjacielskich. Dzięki szybkiej orientacji i szybkiej decyzji spełnia swoje zadanie mając tylko 2 zabitych i 1 rannego.

Od listopada 1918 r. w WP. Brał udział w walkach z Ukraińcami, podczas których w grudniu dostał się do niewoli. Przebywał w obozie internowanych w Dolinie. W maju 1919 r. zbiegł z obozu i dołączył do WP. Był szefem komp. w 5 pp leg. W składzie tego pułku wziął udział w wojnie z bolszewikami.

Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., od 1922 r. służył w 74 pp. Awansowany 1 stycznia 1928 r. na mjr. piech., był wówczas oficerem sztabu 16 DP. W 1931 r. w Dep. Piechoty MSWojsk. W 1932 r. służył w 21 pp, a od grudnia 1934 r. dowodził baonem w 2 pp leg. Awansowany 19 marca 1937 r. na ppłk. piech., wiosną 1939 r. dowodził baonem KOP „Iwieniec”. Wkrótce potem został zastępcą dowódcy 2 pp leg. Od 29 sierpnia dowódca 94 pp rez.

Na jego czele uczestniczył w kampanii 1939 r. Brał udział w obronie linii rzeki Wisły w rejonie Sandomierza oraz w walkach na Lubelszczyźnie. Po kapitulacji polskich oddziałow w rejonie Tomaszowa Lubelskiego (20 września) przedostał się do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną w szeregach AK. Służył w Pułku AK „Baszta” ps. „Gryf”. Uczestnik powstania warszawskiego. Walczył na Mokotowie. Z ludnością cywilną opuścił miasto.

Zaginął w 1945 r.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, złotym Krzyżem Zasługi z mieczami i złotym Krzyżem Zasługi.

Rodziny nie założył.

Źródła

„Monitor Polski” nr 87/1931; J. Pudełek, W Drużynie Komendanta. Ze wspomnień żołnierza I Brygady i oficera Adiutantury Generalnej Naczelnika Państwa (1914-1921), Warszawa 1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; B. Szwedo, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945 t. II (1914-1921) cz. 3, Leszmo-Tarnobrzeg 2006.