Bojownikom niepodległości

Bronisław Balcewicz

(1895–1940)

Bronisław Balcewicz

Urodził się 14 września 1895 r. w Wilnie. Syn Kazimierza i Heleny ze Strukowskich. Brat Jana (zob.).

Kształcił się w I Gimnazjum w Wilnie. Należał do tajnych kółek patriotyczno-samokształceniowych oraz do tajnego skautingu.

W 1914 r. powołany do armii rosyjskiej. Ukończył szkołę oficerską w Wilnie (1 grudnia 1914-1 maja 1915). Przydzielony do sztabu okręgu w Wilnie, został potem skierowany do 120 baonu marszowego, w szeregach którego dotarł na front. Tam przydzielony do 170 pp. W jego szeregach do marca 1917 r. walczył na froncie na Litwie, Białorusi, we wschodniej Galicji i w Karpatach. W 1916 r. uzyskał stopień ppor. i por.

22 marca 1917 r. skierowany na własną prośbę do Dywizji Strzelców Polskich (potem: 1 DSP I Korpusu Polskiego w Rosji), służył w 2 psp. Został lekko ranny pod Husiatynem, pozostał w szeregach. Brał udział w walkach z bolszewikami. Po demobilizacji korpusu w czerwcu 1918 r. powrócił do Wilna.

Tam należał do Związku Wojskowych Polaków i organizatorów Samoobrony Wileńskiej. Wobec aataku bolszewików na Wilno na czele baonu sztabowego przez Litwę Kowieńską i Prusy Wschodnie w styczniu 1919 r. przedostał się do Polski, gdzie został wcielony do 85 pp. W stopniu kpt. był dowódcą 6 komp. oraz (od 3 czerwca 1920 r.) II baonu. Dwukrotnie ranny: pod Zaozierjem (14 maja 1920) i Wielką Czernicą (25 czerwca).

7.8.1919 odbijając kontrataki nieprzyjaciela na zdobytą wieś Małaja Aleksiejewka, nie zważając na jego na jego przewagę przeszedł całą kompanją do kontrakcji, odrzucił nieprzyjaciela na 1½ kilometra zabierając u niego 2 k.m. (jeden działający)z amunicją, którą zużytkował na miejscu nanosząc nieprzyjacielowi wielkie straty [z wniosku mjr. Stanisława Bobiatyńskiego na order Virtuti Militari].

W 1922 r. uzyskał maturę przyrodniczo-matematyczną w Wilnie. Następnie przez rok studiował na Wydziale Prawa tamtejszego Uniwersytetu Stefana Batorego.

Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919, w 85 pp służył jako dowódca komp. i baonu. 15 sierpnia 1924 r. awansował na mjr. piech. W 1925 r. przeniesiony do PKU w Słonimiu, a w 1929 r. w Zamościu. Był ich komendantem.

Należał do Towarzystwa Przyjaciół Zwiąku Strzeleckiego, członkiem zarządu Ligi Morskiej i Kolonialnej i sekcji propagandowej Funduszu Obrony Morskiej oraz Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.

Podczas kampanii 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

W kwietniu lub maju 1940 r. zamordowany w Charkowie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej, pośmiertnie (2007) awansował na ppłk.

Żonaty, miał córkę Bożennę Barbarę (ur. 25 I 1933).

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie, jest wymieniony na tablicy ofiar katyńskich w kościele pw. św. Katarzyny w Zamościu.

Źródła

CAW, I.482.45-3512; K. Banaszak, W.K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000; Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 3, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2011; „Monitor Polski” 1932, nr 259; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; B. Waligóra, Dzieje 85 pułku strzelców wileńskich, Warszawa 1928.