Bojownikom niepodległości

Bronisław Gilewicz

(1871–1922)

Urodził się 11 listopada 1871 r. w Brodach, Tarnopolskie. Syn Bronisława oraz Marceli z Szulców.

17 października 1889 r. wstąpił w Starej Wsi do zakonu jezuitów. Studiował filozofię w Nowym Sączu (1896–1899) oraz teologię w Krakowie (1899–1904), 6 lipca 1902 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pisarz i prefekt biblioteki zakonnej w Krakowie (1905–1909). Był zastępcą dyrektora wydawnictw, wydał „Kalendarz Posłańca Serca Jezusowego” na 1907 i 1908 r. Wobec ciężkiej choroby 22 grudnia 1909 r. zwolniony z zakonu. W latach 1910–1912 służył jako katecheta we Lwowie, następnie jako kapłan w Baniłowie na Bukowinie (do listopada 1914).

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914) od 18 listopada 1914 r. służył w Baonie Uzupełniającym kpt. Andrzeja Galicy, w którym 31 grudnia objął funkcję kapelana. Był nim także w szkole podchorążych Legionów Polskich oraz w Komendzie Grupy LP (od wiosny 1915), następnie w 6 Pułku Piechoty III Brygady LP. 27 września mianowany urzędnikiem wojskowym IX kl. (kpt.). Uczestniczył w kampanii wołyńskiej. Od stycznia 1917 r. był duszpasterzem w Domu Uzdrowieńców LP w Kamieńsku. Po kryzysie przysięgowym w Legionach (9 i 11 lipca 1917) od września 1917 r. podjął służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. Sprawował funkcję kapelana w domach uzdrowieńców w Krakowie, Zakopanem i (od 8 lutego 1918) w Nowym Mieście pod Przemyślem. Podczas przejścia II Brygady LP przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) pozostawał na urlopie, lecz na wieść o tej akcji powrócił do Huszt, gdzie został internowany przez Austriaków. 15 maja zwolniony z obozu, pomagał w ucieczkach internowanym legionistom. 5 lipca wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej, obejmując 7 listopada stanowisko szefa urzędu duszpasterskiego dla Wojska Polskiego Okręgu Piotrków. 11 listopada uczestniczył w akcji rozbrajania Niemców.

W niepodległej Polsce (po 11 listopada 1918) podjął służbę w Wojsku Polskim jako kapelan pułku Okręgu Piotrkowskiego. W lipcu 1919 r. na własną prośbę został zwolniony z obowiązków duszpasterskich; pozostał w WP  jako referent oświatowygarnizonu Piotrków, kierownikiem uniwersytetu żołnierskiego oraz kursów mistrzowskich. Na początku lipca 1920 r. zachorował, lecz wobec trudnej sytuacji polskich wojsk na froncie powrócił do służby. W listopadzie 1920 r., w związku ze stale pogarszającym się stanem zdrow        ia, przeniesiono go do dyspozycji biskupa polowego. Jako inwalida z dniem 1 grudnia 1921 r. w stopniu kapelana przeszedł do rezerwy. Zweryfikowany jako kapelan (kpt.) rez. z 1 czerwca 1919 r.

Osiadł na przyznanej mu działce w Rokicinach.

Zmarł 12 sierpnia 1922 r. w Łodzi, gdzie został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Starym.

Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski 1937, nr 64
Źródła

„Monitor Polski” 1937, nr 64; CAW, I.120.1.266, akta Krzyża Niepodległości 231; Rok bojów na Polesiu 1915-1916, Warszawa 1917; R. Starzyński, Cztery lata w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914-1918, Warszawa 1937; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; W.K. Cygan, W.J. Wysocki, „Dla Ciebie, Polsko, krew i czyny moje!...”. Duszpasterstwo wojskowe Legionów Polskich, Warszawa 1997; W.K. Cygan, Z. Kępa, W.J. Wysocki, Duchowni na drogach ku Niepodległości 1914-1918, Mińsk Mazowiecki – Warszawa 2014; Encyklopedia wiedzy o jezuitach na Ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Kraków 1996; L. Grzebień, Słownik jezuitów polskich 1564-1990 t. 3, Kraków 1993; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; K. Nowina-Konpka, Wspomnienia wojenne kapelana II Brygady Legionów Polskich, Kraków 1993.