Bojownikom niepodległości

Czesław Fedorowicz

(1891–1940)

Czesław FedorowiczUrodził się 20 grudnia 1891 r. w Słobódce Noskowieckiej na Podolu. Syn Antoniego i Zofii z Krzywickich (?). W latach 1910–1914 kształcił się w Seminarium Duchownym w Żytomierzu, następnie w latach 1915–1917 w Akademii Duchownej w Piotrogrodzie; 15 czerwca 1917 r. przyjął święcenia kapłańskie.

Posługę duszpasterską rozpoczął jako katecheta w Białej Cerkwi (1917–1918), w następnych latach 1918–1919 jako wikariusz w parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Płoskirowie. Od roku 1919 studiował na Wydziale Prawa Kanonicznego Nauk Moralnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W roku 1920 pełnił funkcję promotora sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego w sądzie biskupim diecezji kamienieckiej. Służył też w parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Śnitkowie w dekanacie mohylowskim.

Po wojnie z Rosją bolszewicką lat 1919–1920 i podpisaniu Traktatu w Rydze (19 marca 1921) pozostał w Rosji sowieckiej. Do roku 1921 był dziekanem w Mohylowie Podolskim. Posługę duszpasterską prowadził w kaplicy we wsi Wojtowce (obecnie na Białorusi) oraz w parafii Świętej Trójcy w Pikowie. Od listopada 1921 r. dziekan w Litynie. Jesienią 1922 r. został aresztowany przez bolszewików w Białej Cerkwi i przez kilka tygodni więziony w Winnicy. Od roku 1924 (?) sprawował funkcję proboszcza parafii Świętej Trójcy w Brahiłowie (obecnie na Ukrainie). W latach 1925–1926 duszpasterz w parafii św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w m. Gniewań-Witawa (obecnie Hniwań na Ukrainie). Powtórnie aresztowany 14 października 1926 r., przebywał w więzieniu w Winnicy. Skazany na trzy lata łagrów, od połowy 1927 r. więziony w Sołowieckim Obozie Specjalnego Przeznaczenia (SŁON) na Wyspach Sołowieckich nad Morzem Białym (obwód archangielski). Po roku skierowany do więzienia w Winnicy, gdzie po półrocznym śledztwie został przeniesiony do więzienia w Charkowie. W roku 1929 został oskarżony o przewodzenie w swojej parafii w Gniewaniu-Witowie „kontrrewolucyjnej organizacji”. 13 lutego w Winnicy skazany na karę śmierci, zamienioną na 10 lat więzienia. 1 września 1929 r. przewieziony do politizolatora w Jarosławiu nad górną Wołgą. We wrześniu 1932 r. osadzony na Butyrkach w Moskwie. 15 września 1932 r. w grupie 51 więźniów został wymieniony za sowieckiego szpiega i odesłany do Polski. W latach 1933–1937 służył jako administrator parafii Świętej Trójcy w Starojelni w dekanacie Nowogródzkim, następnie rektor kościołów w Łopusznej i Wałówce w tym samym dekanacie. Od roku 1937 był proboszczem kościoła Królowej Korony Polskiej w Baranowiczach.

Wybuch II wojny światowej zastał go we Francji, gdzie służył jako duszpasterz polskiego wychodźstwa i emigracji w Sallaumines w północnej części tego kraju.

Zginął 1 czerwca 1940 r. w Berck nad Kanałem La Manche na skutek ran odniesionych w czasie kampanii francuskiej, i tam został pochowany.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Źródła

R. Dzwonkowski, Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR 1917–1939. Martyrologium, Lublin 1998; „Monitor Polski” nr 292/1933.