Bojownikom niepodległości

Czesław Gawlikowski

(1899-1984)

Urodził się 25 lutego 1899 r. w Petersburgu. Syn Wiktora, matematyka, i Kazimiery z d. Szening.

W czasie I wojny światowej uzyskał maturę w Piotrogrodzie.

Od 1918 r. służył w 1 komp. baonu szturmowego 5 Dywizji Syberyjskiej. Brał udział w walkach z bolszewikami. Po kapitulacji dywizji na stacji Klukwiennaja (10 stycznia 1920 r.) dostał się do niewoli. Więziony w okolicach Krasnojarska, a potem w Omsku i w obozie koncentracyjnym w Czelabińsku. Zbiegł z niewoli i jako „Józef Maliszewski” ukrywał się. Latem aresztowany przez bolszewików. Skazany na karę śmierci, po podpisaniu rozejmu polsko-bolszewickiego został uwolniony. Pracował w Zarządzie Młynów. Latem 1921 r. powrócił do Polski.

Podjął studia prawnicze, w 1922 r. przeniósł się na Wydz. Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia medyczne, uzyskując 28 grudnia 1928 r. dyplom lekarski.

Powołany do służby czynnej w WP, od 1 stycznia 1929 r. był młodszym ordynatorem w 1 Szpitalu Okręgowym w Warszawie. 1 stycznia 1931 r. awansowany na por. lek. i przeniesiony do rezerwy. 1 stycznia 1936 r. awansował na kpt. rez. lek.

Od 15 lutego 1931 do 30 kwietnia 1937 r. pracował jako młodszy asystent oddziału chirurgicznego Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie. Powołany do służby czynnej, przez rok był st. ordynatorem oddziału chirurgicznego 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu. Następnie ponownie w rezerwie. Został wówczas st. asystentem w Miejskim Zakładzie Położniczym im. św. Zofii w Warszawie.

Podczas II wojny światowej na początku września 1939 r. zmobilizowany do WP. Był st. ordynatorem oddziału chirurgicznego 1 Szpitala Okręgowego. Ewakuowany w kierunku wschodnim, w Chełmie dostał się do niewoli niemieckiej. Zwolniony, powrócił do Warszawy. Od 1 stycznia 1940 do 30 czerwca 1943 r. pełnił obowiązki dyrektora i ordynatora oddziału chirurgicznego Szpitala Powiatowego w Pruszkowie. Od 1941 r. brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ/AK ps. „Adam S II”. Wobec groźby aresztowania ukrywał się w zakładzie sióstr Samarytanek w Henrykowie koło Warszawy. Podczas powstania warszawskiego od 1 sierpnia 1944 r. był organizatorem zaplecza sanitarnego w Jabłonnie. Po upadku powstania pracował w szpitalu w Legionowie.

Od kwietnia 1945 do maja 1946 r. był dyrektorem szpitala w Pruszkowie (wg innych danych w 1945 r. powołany na stanowisko dyrektora szpitala PCK w Rabce lub pracował w Puszczykowie koło Poznania). 22 wrzesnia 1946 r. wybrany na funkcję dyrektora Szpitala Miejskiego w Gorzowie i jednocześnie ordynatora oddziału chirurgicznego. Pracował tam do 8 kwietnia 1953 r. Od 28 października 1954 r. aż do emerytury pracował jako ordynator oddziału chirurgicznego Szpitala Powiatowego w Suwałkach.

W 1958 r. został radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku. Był też Wojewódzkim Inspektorem do Spraw Orzecznictwa Lekarskiego i przewodniczącym Komisji Lekarskiej. 1 kwietnia 1969 r. zakończył aktywność zawodową i zamieszkał w Łodzi.

Zmarł 15 marca 1984 r. w Łodzi.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl. oraz złoty Krzyż Zasługi.

Żonaty (od 1942 r.) z Anną Ćwiklińską, miał z nią syna Andrzeja (ur. 1943 r.) i córkę Elżbietę zamężną Łabęcką.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 27/1934
Źródła

P. Ernst, Dr Czesław Gawlikowski (1899-1984) – lekarz, oficer, społecznik, „Acta Medicorum Polonorum” r. 5/2015 zesz. 2; „Monitor Polski” nr 27/1934; Polski Almanach Medyczny na rok 1956, Warszawa 1957; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2006.