Bojownikom niepodległości

Czesław Grabowski

(1888-1975)

Urodził się 21 lipca 1888 r. w Warszawie. Syn Aleksandra i Walerii z Huknownych.

Od 1904 r. członek PPS, a od 1905 r. jej Organizacji Bojowej ps. „Czesław”, „Hajduk”, „Lord”. Brał udział w licznych akcjach bojowych i prowadził agitację, miał też być skarbnikiem wolskiej organizacji PPS. Aresztowany przez władze rosyjskie 8 stycznia 1906 r. pod zarzutem udziału w zamachu na strażnika ziemskiego na Woli, został osadzony na Pawiaku, a potem w X pawilonie warszawskiej cytadeli. W maju uwolniony. W lipcu uczestniczył w akcji na posterunek żandarmerii we Włochach, podczas której został ranny. Ponownie aresztowany 20 czerwca 1908 r., więziony do 10 stycznia 1909 r., po czym pozostawał pod jawnym nadzorem policji.

W 1909 r. ukończył szkołe realną w Grodzisku, a następnie przez trzy lata kształcił się w Szkole Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda w Warszawie. Aresztowany 20 czerwca 1911 r., do listopada był więziony. W 1913 r. wyjechał do Belgii, gdzie podjął studia na politechnice w Gandawie. Latem 1914 r. pod nazwiskiem „Kamiński” powrócił do kraju. Aresztowany w lipcu 1914 r., został wysłany do więzienia w Moskwie, skąd zbiegł i w lipcu 1915 r. dotarł do Warszawy.

W czasie I wojny światowej od lutego 1916 r. członek Milicji Miejskiej m.st. Warszawy, wkrótce objął stanowisko kierownika komisariatu. Równocześnie od 1917 r. w POW.

W niepodległej Polsce w Policji Państwowej. Początkowo w Komendzie m.st. Warszawy. Latem 1920 r. został dowódcą baonu policyjnego 213 pp Armii Ochotniczej. Brał udział w walkach z bolszewikami. W grudniu wysłany przez Komendę Główną Policji Państwowej do Wilna z zadaniem zorganizowania policji na terenie Litwy Środkowej.

Od lutego 1921 r. Komendant Główny Policji Państwowej Litwy Środkowej (od kwietnia 1922 r. Policji Państwowej Ziemi Wileńskiej, od lipca Okręgowej Komendy Policji Państwowej w Wilnie). Następnie komendant wojewódzki policji na Wołyniu (od 1925 r.), we Lwowie (od 1927 r.) i Kielcach (od 1931 r.). W 1933 r. posiadał stopień inspektora.

Podczas kampanii 1939 r. uczestniczył w przewożeniu transportu złota Banku Polskiego do Rumunii. Następnie ewakuowany do Rodezji.

Zamieszkał w Lusace.

Zmarł na początku 1975 r. w Lusace.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 131/1933
Źródła

A.K. Kunert, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 2, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 131/1933.