Bojownikom niepodległości

Czesław Lewin–Lewiński

(1898-1940)

Urodził się 22 stycznia 1898 r. w Mińsku Litewskim. Syn Wacława i Antoniny z Sędzimirów.

Uczył się w szkole w rodzinnym mieście, a od 1909 r. w gimnazjum w Rzeszowie, gdzie przeniósł się z rodziną.

Od 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od 16 sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich ps. „Litwin”. Służył w 1 pp LP, a następnie w stopniu kpr. w 16 komp. 2 pp LP. Ranny w marcu 1915 r. pod Niebytowem, leczył się w Budapeszcie. Od 3 maja 1915 r. w 2 komp. baonu uzupełniającego kpt. Franciszka Sikorskiego. Po utworzeniu 4 pp LP (10 maja) wcielony z nią do tego pułku jako jego 6 komp. W jej składzie 15 lipca wyruszył na front. Uczestniczył w walkach na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Służył w niej do 15 stycznia 1916 r. Następnie w oddziałach uzupełniający w Kozieniacach. 1 grudnia przydzielony do 11 komp. 3 pp LP.

Po kryzysie przysięgowym w Legionach od września 1917 r. w Polskim Korpusie Posiłkowym. Brał udział w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918). Następnie w składzie II Korpusu Polskiego uczestniczył w bitwie z Niemcami pod Kaniowem (11 maja 1918). Po kapitulacji korpusu (12 maja)dostał się do niewoli, z której rychło zbiegł i przedostał się do I Korpusu Polskiego. Po jego rozwiązaniu latem powrócił do Mińska Litewskiego i podjął działalność w POW.

Od 20 grudnia 1918 r. w WP. W składzie grupy płk. Mieczysława Kulińskiego brał udział w walkach z Ukraińcami. Później w 36 pp. 1 maja 1919 r. mianowany ppor. piech. W czasie walk z bolszewikami został ranny.

Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r. i awansowany 15 sierpnia 1924 r. na kpt. piech., aż do 1932 r. pełnił służbę w 36 pp. Dowodził komp. Od września 1930 r. w KOP. Od 26 marca 1931 do 9 marca 1932 r. dowodził 3 komp. 16 baonu KOP. Następnie w baonie KOP „Czortków”.  Awansowany 1 stycznia 1934 r. na mjr. piech., został wówczas I oficerem sztabu Brygady KOP „Podole”. W kwietniu 1934 r. przeniesiony do 56 pp, objął dowództwo baonu. Wiosną 1939 r. sprawował funkcję kwatermistrza pułku. W końcu sierpnia jako dowódca oddziału nadwyżek pułku wyjechał do Ośrodka Zapasowego 25 DP w Kielcach.

W jego składzie uczestniczył w kampanii 1939 r. Po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku.

W kwietniu lub maju 1940 r. zamordowany w Charkowie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie (2007) awansował na ppłk.

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 111/1931
Źródła

Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; A.A. Korsak, 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej, Warszawa 1991; „Monitor Polski” nr 111/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.