Bojownikom niepodległości

Edmund Brzeziński

(1854–1932)

Edmund BrzezińskiUrodził się 11 maja 1854 r. w Szamrajówce na Kijowszczyźnie. Syn Mieczysława, administratora majątku. Początkowo kształcił się w domu, a następnie w gimnazjum w Białej Cerkwi, gdzie w 1872 r. uzyskał maturę. W czasie nauki w gimnazjum należał do tajnego kółka samokształceniowego (w latach 1867-1868 jego przewodniczący). Następnie podjął studia prawnicze w Odessie. Po kilku miesiącach przeniósł się do Petersburga i tam studiował w Instytucie Technologicznym. Należał do tajnej organizacji patriotycznej, a od 1874 r. do polskiego kółka socjalistycznego. Za udział w zamieszkach studenckich w 1875 r. został aresztowany, po czym wydalony ze studiów i odstawiony do rodzinnej miejscowości, gdzie pozostawał pod dozorem policyjnym. W 1876 r. wyjechał do Wiednia i podjął studia medyczne. Za pomoc udzielaną działaczom socjalistycznym w 1877 r. został aresztowany, po czym przez pół roku więziony we Lwowie. Po zwolnieniu kontynuował studia w Wiedniu. Wiosną 1879 r. ponownie aresztowany i dostawiony do więzienia w Krakowie w związku ze sprawą Ludwika Waryńskiego (16 lutego-16 kwietnia 1880); został uniewinniony. Jako poddany rosyjski wydalony z Austrii, w 1880 r. wyjechał do Genewy, a potem do Berna. Tam kontynuował studia medyczne i w 1883 r. uzyskał dyplom lekarski. Od początku 1884 r. pracował zawodowo jako lekarz w Bułgarii. Dopiero w 1902 r. uzyskał pozwolenie na powrót do Galicji. W 1903 r. nostryfikował w Krakowie dyplom lekarski i zamieszkał w Zakopanem. Tam też należał do sekcji zagranicznej PPS. Przez wiele lat prezes Tow. Lekarzy Galicji – sekcji w Zakopanem, prezes i lekarz kierujący Tow. Domu Zdrowia nauczycielstwa szkół ludowych (1904-1914), prezes tow. „Bratnia Pomoc” (1912-1924) oraz dyrektor Nauczycielskiego Domu Zdrowia. Od 1912 r. działacz Zw. Strzeleckiego i Polskiego Skarbu Wojskowego. W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. prezes organizacji zakopiańskiej Naczelnego Komitetu Narodowego. Po kryzysie przysięgowym w Legionach Polskich poświęcił się wyłącznie pracy zawodowej. Zmarł 13 kwietnia 1932 r. w Zakopanem. Odznaczony Krzyżem Niepodległości. Opublikował: Wspomnienia z mojego życia, Warszawa 1931.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 156/1931
Źródła

H. Dobrowolski, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 1, Warszawa 1985; „Monitor Polski” nr 156/1931; L. Wasilewski, w: Polski Słownik Biograficzny t. III z 1937.