Bojownikom niepodległości

Edmund Hera

(1901-1992)

Urodził się 21 września 1901 r. w m. Gelendżyk na Kaukazie. Syn Karola i Heleny ze Świętorzeckich.
W 1918 r. ukończył w Moskwie Szkołę Realną Centralnego Komitetu Królestwa Polskiego.
Jesienią 1917 r. wstąpił do Białej Gwardii. Służył w 8 komp., broniącej moskiewskiej Aleksandrowskiej Szkoły Wojskowej. Potem od 1919 r. w stopniu uł. służył w 1 szw. 1 puł w 5 Dywizji Syberyjskiej ps. „Piotr Juchnowicz”. W połowie roku przydzielony do pułkowej szkoły oficerskiej. Po kapitulacji dywizji na stacji Klukwennaja (10 stycznia 1920 r.) dostał się do niewoli bolszewickiej, z której rychło zbiegł. Ponownie aresztowany w Kańsku w czerwcu tego roku, zbiegł z konwoju. Do wiosny 1921 r. ukrywał się w tajdze. 5 listopada 1921 r. powrócił do Polski. Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. kaw., 1 stycznia 1936 r. awansował na por. rez. kaw.
W niepodległej Polsce od 1922 r. studiował na Wydz. Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, uzyskując w 1929 r. dyplom inżyniera dróg i mostów. Wyjeżdżał na praktyki krajowe i zagraniczne. Członek zarządu Bratniej Pomocy (1926-1928), wchodził do Rady Centrali Akademickich Bratniej Pomocy.
Był wówczas członkiem Koła Sybiraków.
Od lutego 1927 r. był asystentem prof. Henryka Czopowskiego.
Po ukończeniu studiów m.in. kierował budową mostu drogowego w Ciecierzynie koło Lublina, był zastępcą kierownika budowy mostu przez Wisłę w Puławach (1931-1934), kierownikiem budowy nawierzchni betonowej pomiędzy Bielanami a Kazuniem (1935) i drogi Warszawa-Modlin (1935-1936). W 1939 r. rozpoczął prace przygotowawcze do budowy drogi Warlubie-Lubichowo w Borach Tucholskich.
31 sierpnia 1939 r. zmobilizowany do WP. Początkowo służył w nadwyżkach 4 psk w Płocku. Od 8 września znajdował się w składzie I rzutu pułku. Od 9 września dowódca II plut. 1 szw., a od 18 września – I plut. Walczył z Niemcami na Lubelszczyźnie. Ranny pod Tarnawatką, dostał się do niewoli, z której rychło zbiegł i powrócił do Warszawy.
Pracował zawodowo jako inżynier. Był kierownikiem robót mostowych i drogowych przy renowacji dróg na trakcie brzeskim i lubelskim (1941), odbudowie mostu drogowego przez Dniestr w Haliczu (1941-1942) i budowie spichrza zbożowego w Siedlcach (1943-1944).
Jednocześnie od grudnia 1939 r. brał udział w działalności konspiracyjnej. Początkowo działał w „Pobudce”, przekształconej w 1940 r. w Konfederację Zbrojną. Organizował „Pobudkę” na warszawskiej Pradze, był dokooptowany do jej kierownictwa. Wraz z Konfederacją Zbrojną w 1941 r. wcielony do ZWZ/AK ps. „Pawłowski”, „Maksymowicz”, „P”. W 1943 r. został dowódcą plut. motocyklowego VI Zgrupowania, przeformowanego w 3 baon pancerny. Został zastępcą dowódcy baonu i w marcu 1943 r. awansował na rtm. rez. kaw. Na tym stanowisku od 1 sierpnia 1944 r. walczył w powstaniu warszawskim na terenie Śródmieścia-Południe. Po kapitulacji oddziałów powstańczych (2 października) dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w stalagu X B w Sandbostel i oflagu X C w Lubece. Uwolniony, w grudniu 1945 r. powrócił do Polski.
Zamieszkał w Szczecinie, gdzie pracował przy odbudowie mostów na Odrze, a potem montażem hal przemysłowych w Nowej Hucie. W latach 1951-1956 kierował pracami podziemnymi przy budowie metra w Warszawie. Następnie (1956-1965) kierował budowami w Egipcie i na Cyprze. Po powrocie do kraju pracował m.in. przy przesunięciu kościoła na Lesznie i pałacu Lubomirskich na placu Żelaznej Bramy, przy budowie mostu Łazienkowskiego. W 1970 r. przeszedł na emeryturę, ale nadal był czynny zawodowo. W 1980 r. zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”.
Zmarł 5 listopada 1992 r. w Warszawie.
Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.
Żonaty z Zofią Żochowską, miał z nią córkę Janinę (ur. III 1940) zamężną Asłanowicz.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 260/1931
Źródła

„Monitor Polski” nr 260/1931; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003.