Bojownikom niepodległości

Edward Grabowski

(1901-1950)

Urodził się 9 września 1901 r. w majątku Podzamcze na Lubelszczyźnie. Syn Władysława i Marii z Bejtlichów.

Do 1915 r. kształcił się w V gimnazjum w Warszawie, egzamin z zakresu ósmej klasy i maturę zdał w Gimnazjum Filologicznym im. S. Staszica w Lublinie.

Od czerwca 1915 r. należał do tajnej Drużyny Skautowej im. T. Kościuszki w Warszawie. Latem ewakuowany z rodziną w głąb Rosji, w Czernihowie zorganizował zastęp skautowy, który w połowie 1916 r. przekształcił się w Drużynę im. B. Głowackiego. W 1916 r. mianowany zastępowym, w 1917 r. przybocznym i instruktorem na kursie zastępowych. Od 1916 r. był także członkiem Zw. Młodzieży Polskiej, a od 1917 r. POW ps. „Lajtek”.

Od 5 stycznia do 25 czerwca 1918 r. w I Korpusie Polskim w Rosji. W stopniu uł. i st. uł. służył w 3 puł. Po demobilizacji korpusu powrócił do Czernihowa i do 25 sierpnia kontynuował służbę w POW KN 3. Ukończył kurs szturmowy, sprawował funkcje wywiadowcze. Współdziałał przy przerzucie żołnierzy b. korpusów polskich na Murmań i nad Don. Następnie powrócił do kraju.

Od 1 września w10 komp. 1 pp Polskiej Siły Zbrojnej. Brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie w listopadzie 1918 r.

Następnie w 7 pp leg (b. 1 pp PSZ). Od grudnia w 1 pszwol. Walczył z Ukraińcami i bolszewikami. 25 kwietnia 1919 r. awansował na kpr. Od kwietnia 1920 r. w Oddz. II w dowództwie Frontu Wołyńskiego i Frontu Ukraińskiego, gdzie był referentem śledczym posterunku oficerskiego nr 30. 10 czerwca 1920 r. awansował na plut. 25 lipca przeniesiony do dowództwa 2 Armii, a potem 4 Armii (Posterunek Defensywy nr 5, następnie Ekspozytura Defensywy „Baranowicze”). Byłwywiadowcą, kilkakrotnie przekraczał linię frontu.

Od 1 września 1921 r. kształcił się w Szkole Podcho®ążych Piechoty w Warszawie. Ukończył ją 7 lipca 1922 r. w stopniu sierż. pchor., po czym kontynuował naukę w Oficerskiej Szkole Piechoty.

Po jej ukończeniu z dniem 1 lipca 1923 r. został mianowany ppor. piech. Przydzielony do 72 pp, był dowódcą plut. 1 komp. Od 20 listopada 1924 do 1 lutego 1925 r. dowódca 3 komp. Następnie dowódca plut. 3 komp. 1 lipca 1925 r. awansował na por. piech. Był p.o. dowódcy 1 komp. i dowódcą plut. szkoły podoficerskiej pułku. 1 lutego 1928 r. ukończył pięciomiesięczny kurs aplikacyjny oficerów młodszych żandarmerii. Od 1 lutego do 15 maja był dowódcą plut. w komp. odwodowej baonu KOP „Krasne”. Następnie oficer wywiadowczy 28 baonu

KOP w Wołożynie (15 maja 1928-10 lutego 1929) i w 8 baonie KOP w Stołpcach (do 1 września 1929). Był oficerem wywiadowczym placówki wywiadowczej KOP nr 5 „Stołpce” (1 września 1929-30 marca 1930) i kierownikiem placówki wywiadowczej KOP nr 3 „Głębokie” (do 30 października 1932). 1 listopada 1932 r. przeniesiony do szefostwa wywiadu KOP, do 15 stycznia 1934 r. był referentem kontrwywiadu. Potem (do 25 grudnia 1935 r.) kierownik referatu kontrwywiadu. Następnie kierownik placówki wywiadowczej KOP nr 8 w Równem i jednocześnie punktu oficerskiego samodz. referatu informacyjnego DOK nr II w tym mieście, Awansowany 1 stycznia 1936 r. na kpt. piech.

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii 1939 r. pozostawał na zajmowanym dotąd stanowisku. Po agresji sowieckiej 18 września przeszedł do Rumunii. Przebywał w Vatra Dornei, po czym do 15 października był internowany w obozie w Drâgaşâni, skąd zbiegł do Bukaresztu. Tam 17 października przydzielony do prac specjalnych w Konsulacie RP w Czerniowcach. Był formalnie referentem, a potem radcą konsularnym. W rzeczywistości służył w Ekspozyturze „R” Oddz. II sztabu NW. Był oficerem łącznikowym przy konsulacie w Czerniowcach. Po zajęciu tych terenów przez Sowietów w 1940 r. przeniósł się do Suczawy i pozostawał tam do listopada tego roku. Przez Turcję wyjechał na Bliski Wschód. Tam do końca roku był oficerem wywiadowczym 1 pstrz Samodz. Bryg. Strz. Karpackich. Od grudnia 1940 do 25 maja 1941 oficer wywiadowczy baonu, następnie do 18 maja 1942 r. I baonu brygady. Uczestnik kampanii libijskiej m.in. obrony Tobruku. Później służył w kontrwywiadzie w Palestynie, będąc od 20 października 1944 r. kierownikiem placówki wywiadu obronnego nr 15. 1 stycznia 1946 r. awansował na mjr. piech. Po przybyciu do Wlk. Brytanii od kwietnia 1948 r. w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. W 1949 r. został zdemobilizowany.

Zmarł 6 lutego 1950 r. w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Gunnersbury.

Odznaczony Medalem Niepodległości, srebrnym Krzyżem Zasługi z mieczami i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Sabiną Stępniewicz, miał syna Wojciecha Mariana (ur. 1936).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 177/1938
Źródła

T. Dubicki, A. Suchcitz, Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939-1945 t. II, Łomianki 2011; K. Grodziska, Polskie groby na cmentarzach Londynu, Kraków 1995; „Monitor Polski” nr 177/1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.