Edward Lewandowski

Urodził się 10 stycznia 1892 r. w Końskich. Syn Franciszka i Heleny z Nawrotów.

Od 1903 r. uczęszczał do gimnazjum w Pułtusku, z którego za udział w strajku został wydalony (1905 r.). Naukę kontynuował w gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie i w 1911 r. uzyskał maturę. Od 1912 r. studiował na Wydz. Budowy Maszyn politechniki w Grazu; ukończył cztery semestry.

Od 1914 r. członek Zw. Strzeleckiego w Grazu.

W czasie I wojny światowej od marca 1916 r. w POW. 17 stycznia 1917 r. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 3 baterii 1 part LP. W następstwie kryzysu przysięgowego w Legionach od 17 lipca do 1 listopada internowany przez Niemców w Szczypiornie.

Zwolniony z obozu, podjął studia na Wydz. Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej i jesienią 1918 r. uzyskał półdyplom.

Od 11 listopada 1918 r. w WP. Brał udział w zajęciu lotniska mokotowskiego. Następnie był instruktorem musztry w 1 komp. lotniczego baonu uzupełnień. 1 stycznia 1919 r. został mechanikiem samolotowym warszawskiej szkoły pilotów. W lutym zdał egzamin na majstra lotniczego III kl. Od 1 czerwca 1919 r. uczył się we Francuskiej Szkole Pilotów w Warszawie, którą ukończył 21 października. 1 sierpnia 1919 r. mianowany ppor. art. 15 grudnia przeniesiony do Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu. Od 15 marca 1920 r. służył w 4 Wielkopolskiej Eskadrze Polnej (potem: 15 esk. myśliwskiej).

W czasie ożywionej akcji lotniczej w obronie Lwowa, w dniu 17 i 18 VIII 1920 r. ppor. Lewandowski wybitnie się odznaczył jako pilot na bojowym aparacie, przywożąc cenne wywiady o ruchach nieprzyjacielskiej kawalerii, utrzymując łączność pomiędzy naszymi oddziałami, zrzucając im meldunki oraz atakując nieprzyjaciela z km, zniżając swój lot do 50 m i zmuszając w wielu miejscach nieprzyjaciela do powstrzymania swego ataku a nawet ucieczki. Zauważywszy baterię bolszewicką pod wsią Heroino, zaatakował ją kilkakrotnie brawurowo i zmusił do cofnięcia w stronę wsi Żelechów. Robiąc wywiad wzdłuż linii kolejowej do Krasnego zaatakował szwadrony kawalerii wyruszające drogą do Nowosiołki, rozproszył je i zmusił do ukrycia się w pobliskich lasach. Przeleciawszy powtórnie w to samo miejsce, ostrzeliwał z bardzo dobrym skutkiem wraz z naszą pancerką, atakującą kawalerię na stacji kolejowej Zaworze i ułatwił przez to wycofanie się naszych wojsk ku szosie Zaworze-Połoniec.

Dnia 17 VIII 1920 r. dokonał ppor. Lewandowski 4 lotów przebywając 5 godzin w powietrzu i wykonując zawsze dane mu zadanie z wyjątkową dokładnością oraz śmiało atakując nieprzyjaciela, nie bacząc na silny ogień karabinowy i działowy, jakim go nieprzyjaciel obsypał.

W dniu 18 VIII 1920 r. podczas ataku na nieprzyjaciela, posuwającego się ku Żółtańcom, aparat ppor. Lewandowskiego został trafiony tak celnie, iż pilot nie mógł powrócić na lotnisko i zmuszony był do lądowania pod Lwowem.

19 stycznia 1921 r. zatwierdzony w stopniu por. pil. (z dniem 1 kwietnia 1920).

10 września 1921 r. został oficerem technicznym w parku 3 plotn. Zweryfikowany jako kpt. pil. z 1 czerwca 1919 r. Od 21 sierpnia 1922 r. dowódca 15 esk. myśliwskiej, która weszła w skład 3 plotn. Dowodził nią do 12 lutego 1923 r., po czym wszedł w skład komisji, której zadaniem było opracowanie tabel zaopatrzenia technicznego oddziałów lotniczych. Pracował w niej do końca miesiąca, po czym powrócił na poprzednie stanowisko. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansowany na mjr. pil. W okresie od 1 września do 29 grudnia 1924 r. przebywał na kursie unifikacyjnym w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Następnie (19 października 1924?) mianowany komendantem parku 3 plotn (etatowo co najmniej do 1928 r.). 3 grudnia 1926 r. wszedł w skład komisji opracowującej zasady gospodarki materiałami lotniczymi w Dep. IV Żeglugi Powietrznej MSWojsk. Następnie szef wydz. w Wojskowym Zakładzie Zaopatrzenia Aeronautyki.  Awansowany 1 stycznia 1930 r. na ppłk. pil., od 7 stycznia przebywał na trzymiesięcznym kursie oficerów sztabowych lotnictwa przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po jego ukończeniu w czerwcu został zastępcą dowódcy 1 plotn. Od 1 lutego 1931 r. dowodził 2 plotn. Brał udział w szkoleniu szybowcowym w Wojskowym Obozie Szybowcowym w Ustjanowej (27 maja-1 czerwca 1935). 1 stycznia 1936 r. awansował na płk. pil. Funkcję dowódcy 2 plotn sprawował do marca 1939 r. Od 1 czerwca był zastępcą dowódcy lotnictwa ds. dowodzenia.

Członek Zw. Legionistów Polskich.

Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. 6 września ewakuowany do Lwowa, a potem do Zaleszczyk, gdzie pełnił funkcję dowódcy stacji zbornej. Po agresji sowieckiej 17 września przeszedł do Rumunii. Tam zajmował się przerzutem polskich lotników do Francji. 6 stycznia 1940 r. przedostał się do Paryża. Mianowany kierownikiem Polskiej Wojskowej Placówki Ewakuacyjnej w Atenach. Od 1 września kierownik Ekspozytury „A” Oddz. II sztabu Naczelnego Wodza w Atenach. 19 kwietnia 1941 r. ewakuowany do Jerozolimy. Tam służył w Wojsku Polskim na Środkowym Wschodzie. Odbył praktykę lotniczą w brytyjskim RAF, po czym objął stanowisko kierownika referatu lotniczego w Komisji Doświadczalnej oraz wykładowcy lotnictwa w Centrum Wyszkolenia Broni i Służb. Później kierownik poboru ochotników do lotnictwa i oficer ds. lotnictwa w sztabie Armii Polskiej na Wschodzie. 1 października skierowany do Wlk. Brytanii. Od 1 lutego do 20 maja 1945 r. oficer łącznikowy Polskich Sił Powietrznych z dowództwem jednostek terytorialnych w Edynburgu. Od 20 maja 1945 r. członek komisji regulaminowej Dowództwa PSP. 28 marca 1949 r. został zdemobilizowany.

Zamieszkał w Wlk. Brytanii.

Zmarł 4 lutego 1960 r. i został pochowany na Cmentarzu North Sheen w Londynie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości i rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 4 (?) kl.

Żonaty (od 24 X 1921 r.) z Kazimierą Wilkoszewską, miał córkę Danutę (ur. 18 VIII 1923).