Bojownikom niepodległości

Ejchler Stefan Tomasz

(1892–1980)

Ejchler StefanUrodził się 7 lutego 1892 r. w Sosnowcu. Syn Bronisława i Anny ze Szwetyszów.

Uczył się w gimnazjum w Radomiu. Uczestnik strajku szkolnego (1905 r.). Następnie kształcił się w tamtejszej siedmioklasowej szkole handlowej, w której w 1913 r. uzyskał maturę. Wyjechał do Belgii i w 1913 r. podjął studia na politechnice w Leodium.

Należał tam do Związku Strzeleckiego, ukończył kurs podoficerski. Od lipca 1914 r. dowodził plut. Związku Strzeleckiego w Glons-Leodium.

W czasie I wojny światowej z plutonem przedostał się do Krakowa i 20 października 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Do 15 grudnia był plut. w 3 komp. baonu uzupełniającego LP kpt. Andrzeja Galicy. Następnie w baonie uzupełniającym kpt. Leona Berbeckiego. Podczas bitwy pod Łowczówkiem 25 grudnia dostał się do niewoli rosyjskiej, skąd 13 lutego 1915 r. zbiegł. Od 22 czerwca do 15 października 1915 r. przebywał w szpitalu we Lwowie. Następnie (do 10 stycznia 1916 r.) w kadrze kawalerii w Kozienicach. Potem służył w 3 szw. 1 puł LP, uzyskując stopień st. uł. 31 marca 1917 r. ukończył szkołę oficerską pułku.

W następstwie kryzysu przysięgowego w Legionach od 25 lipca 1917 do 3 marca 1918 r. był internowany przez Niemców w Szczypiornie i Łomży, skąd zbiegł.

Jako „Tadeusz Mirowski” do września 1918 r. pracował jako technik ubezpieczeń budowli od ognia w Częstochowie i Sosnowcu. Od października studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej.

Od 6 listopada 1918 r. w Wojsku Polskim. Przydzielony w stopniu pchor. do 4 szw. 7 puł, został dowódcą I plut. Awansowany na ppor. kaw., 16 grudnia wyruszył na front ukraiński.  Walczył m.in. pod Uhnowem. 15 kwietnia 1919 r. oddelegowany do Szkoły Jazdy w Warszawie, zaś 25 sierpnia do Szkoły Aplikacyjnej Kawalerii w Saumur we Francji. Wobec trudnej sytuacji militarnej kraju powrócił do Polski. Od 5 września 1920 r. był adiutantem szw. zapasowego 7 puł.

26 kwietnia 1921 r. został inspektorem konnej jazdy w kadrze 7 puł. Od 12 stycznia 1922 r. zastepca dowódcy i inspektor jazdy konnej w szkole I BJazdy, a od 20 lutego instruktor i referent wyszkolenia w Centralnej Szkole Jazdy. Zweryfikowany jako por. kaw. z 1 czerwca 1919 r., był dowódcą II plut. szw. Szkoły Podchorążych w Centralnej Szkole Jazdy/Kawalerii w Grudziądzu. W 1924 r. oficer ordynansowy oddziału szkolnego. Awansowany 15 sierpnia 1924 r. na rtm. kaw., od 10 sierpnia 1926 do 31 października 1927 r. był kolejno zastępcą dowódcy szw., dowódcą szkoły podoficerskiej i oficerem młodszym w szw. 7 puł. Potem referent w Departamencie Kawalerii MSWojsk. W latach 1929–1931 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu szkoły od 24 sierpnia 1931 do 1 marca 1934 r. szef sztabu BK „Suwałki”. Oddany do dyspozycji MSW, 31 grudnia 1934 r. został przeniesiony do rezerwy.

Od 1 stycznia 1935 r. starosta powiatowy w Augustowie, gdzie też był prezesem Zarządu Powiatowego Związku strzeleckiego. Od 6 kwietnia 1939 r. starosta powiatowy w Stołpcach.

Podczas kampanii 1939 r. 19 września przekroczył granicę litewską w Zawiasach, po czym został internowany w Wiłkowyszkach. Po aneksji Litwy przez ZSSR przeniesiony do Kalwarii, od 13 lipca 1940 r. przebywał w obozie w Kozielsku, a potem od 2 lipca do 3 września 1941 r. w Griazowcu. Uwolniony w następstwie umowy Sikorski-Majski, w październiku wstąpił do Armii Polskiej w ZSSR. Był zastępcą szefa sztabu 5 i 10 DP. Ewakuowany w kwietniu 1942 r. do Iranu, był szefem sztabu Bazy Ewakuacyjnej w Teheranie. W 1946 r. pełnił służbę w Centrum Studiów ds. Cywilnych w Wlk. Brytanii.

Po demobilizacji zamieszkał w Wlk. Brytanii. Z ramienia Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji był członkiem III (9 września 1963–20 lipca 1968) i IV Rady RP (28 października 1968–7 listopada 1970). 16 lipca 1965 r. mianowany członkiem Głównej Komisji Skarbu Narodowego. Od 15 września 1966 do 11 czerwca 1970 r. minister Spraw Krajowych w gabinecie Aleksandra Zawiszy.

Należał do władz Koła „Beliniaków” w Londynie. Wiceprezes Koła Oficerów Dyplomowanych, , należał do Związku Ziem Wschodnich RP Koło Londyn, członek komisji rewizyjnej Instytutu J. Piłsudskiego w Londynie, należał do Związku Legionistów i Peowiaków w Londynie. W 1966 r. awansował do stopnia ppłk. dypl. kaw.

Zmarł 4 grudnia 1980 r. w Penley. Pochowany na Cmentarzu North Sheeen w Londynie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Opublikował: Dwie ułańskie gawędy, „Beliniak” nr 13/1964; Moja pierwsza lekcja jazdy konnej, „Beliniak” nr 13/1964, Z trudu naszego i znoju… Wspomnienia z mego życia, Warszawa 2005.

Żonaty (od 19 II 1919) z Konstancją Marią Skrzynecką, miał z nią córkę Krystynę (5 V 1921–1 VIII 2012), artystkę malarkę, i syna Janusza (19 XII 1923–24 VIII 2002), artystę malarza, zmarłego w Argentynie. Po śmierci żony ożenił się z Lucyną Stoszko.

Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; J. Mierzwa, Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej t. 1, Łomianki 2018; „Monitor Polski” nr 260/1931; S. Radomyski, Zarys historii Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu 1922–1939, Warszawa 1989; Rocznik oficerów kawalerii 1930; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; A.L. Sokołowski, Fragmenty wspomnień 1910–1945, Warszawa 1987; K. Szczypiorski, Ułani Lubelscy, Warszawa 2010.