Emil Bobrowski

Urodził się 18 kwietnia 1876 r. w Niepołomicach. Syn Leopolda i Anny z Gessnerów.
Jako uczeń gimnazjum św. Jacka w Krakowie należał do tajnej organizacji uczniowskiej. Po uzyskaniu matury w 1894 r. rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był aktywnym członkiem studenckiej organizacji „Zjednoczenie”. Od 1895 r. pełnił równocześnie funkcję wiceprezesa Bratniej Pomocy.
W tym też roku został członkiem Galicyjskiej Partii Socjalno-Demokratycznej. Z powodu przemówienia wygłoszonego w czasie obchodu 100 rocznicy urodzin A. Mickiewicza zwolniono go z posady demonstratora przy katedrze fizjologii (1898 r.), a następnie – podczas stanu wyjątkowego – wydalono z Krakowa. Wyjechał wówczas do Wiednia. Po zakończeniu stanu wyjątkowego powrócił do Krakowa; wznowił działalność w ruchu akademickim i w marcu 1901 r. został prezesem socjalistycznej studenckiej organizacji „Ruch”.
9 marca 1901 r. uzyskał dyplom lekarski i rozpoczął pracę zawodowa jako asystent dr. A. Tarnawskiego w jego zakładzie w Kossowie. W okresie od 1904 do 1907 r. pracował jako lekarz Kasy Chorych w Krakowie.
Równolegle aktywnie uczestniczył w działalności PPS-D i Tow. Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza, Tow. Wyższych Kursów Wakacyjnych oraz w III Kole TSL. Na IX Kongresie PPS-D (26 października-1 listopada 1904 r.) wybrano go do Komitetu Wykonawczego; do 1919 r. nieprzerwanie wchodził w skład kierownictwa partii, m.in. w latach 1904-1913 był sekretarzem KW PPS-D. Od 1907 do 1918 r. zajmował stanowisko naczelnego lekarza powiatowej Kasy Chorych w Podgórzu. W mieście tym był przewodniczącym komitetu partyjnego, a od 1908 r. jednocześnie członkiem rady miejskiej i przewodniczącym Tow. „Domu Robotniczego”. W 1913 r. został wybrany posłem do austriackiej Rady Państwa.
Od 1912 r. członek Zw. Strzeleckiego – kierował tą organizacją w Podgórzu. Z ramienia PPS-D wszedł do Oddziału Galicji zachodniej w Wydz. Agitacyjno-Organizacyjnym KTSSN. Działał także w „Samarytaninie Polskim”.
Po wybuchu wojny czynny przy tworzeniu komisariatu WP w Książu Wlk. (8-9 sierpnia 1914 r.). Od 10 sierpnia był komisarzem w Jędrzejowie, a potem w Słomnikach. Po likwidacji komisariatów w połowie września wstąpił do Legionów Polskich. Był organizatorem pierwszych szpitali legionowych. 1 października otworzył szpital w Podgórzu i objął jego kierownictwo. 4 listopada mianowany por. lek. W okresie od 26 listopada 1914 do końca stycznia 1915 r. kierował wszystkimi zakładami sanitarnymi NKN na Śląsku, następnie w Kętach oraz później służył w ambulatorium Dep. Wojskowego NKN w Radomsku, a także był lekarzem baonu uzupełniającego LP kpt. A. Galicy. 15 maja 1915 r. awansowany na kpt. lek., 20 maja otrzymał nominację na naczelnego lekarza formowanego 4 pp LP. Uczestniczył w walkach pułku na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Funkcję naczelnego lekarza pułku sprawował do maja 1916 r., po czym pracował w szpitalach legionowych w Kozienicach, Dęblinie i Warszawie. W 1916 r. członek Rady Oficerskiej. Po kryzysie przysięgowym 12 września 1917 r. został zwolniony z Legionów, lecz jako poseł uniknął dalszych represji.
Od maja 1916 był zastępcą kierownika, a od czerwca 1917 r. kierownikiem Dep. Opieki NKN aż do jego likwidacji w 1918 r. W 1917 r. został radnym m. Krakowa. W utworzonej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej (29 października 1918 r.) objął stanowisko naczelnika wydz. zdrowia i opieki społecznej.
18 listopada 1918 r. mianowany przez gen. B. Roję ppłk. lek. ze starszeństwem z 1 grudnia (stopień mjr. lek. otrzymał z dniem 1 sierpnia 1917) oraz urlopowany do 1 lutego 1919 r. Z tym też dniem został przeniesiony do rezerwy. Po wojnie zweryfikowany jako płk rez. lek. z 1 czerwca 1919 r.
Był posłem do Sejmu Ustawodawczego (1919-1922) z listy PPS.
Od marca 1919 r. pełnił funkcję przewodniczącego krakowskiej Rady Robotniczej PPS; na XVII Kongresie PPS (21-25 maja 1920 r.) wybrano go na członka Rady Naczelnej. Od sierpnia tegoż roku był również zastępcą przewodniczącego Komitetu Obwodowego PPS Zachodniej Małopolski. Działał także w spółdzielczości. Na zjeździe organizacyjnym Zw. Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych (10-11 maja 1919) wybrano go do Rady Tymczasowej, a na II Zjeździe (26-27 czerwca 1921) został zastępcą członka zarządu. W latach 1921-1923 był wiceprezydentem m. Krakowa.
W 1922 r. ponownie wybrano go na posła z listy PPS. W latach 1924-1925 był członkiem CKW PPS, a od kwietnia do listopada 1928 r. – wiceprzewodniczącym Rady Naczelnej. Równolegle od 1925 r. członek rady nadzorczej Zw. Spółdzielni Spożywców RP, od 1927 r. członek Państwowej Rady Spółdzielczej. W tym też roku powrócił do praktyki lekarskiej, obejmując stanowisko naczelnego lekarza Kasy Chorych w Krakowie.
W 1928 r. po raz kolejny wybrany został posłem z listy PPS. Oceniając coraz krytyczniej postawę przywódców partii, w marcu 1929 r. złożył mandat poselski, zrzekł się godności wiceprezesa i członka Rady Naczelnej PPS oraz przewodniczącego Krakowskiego OKR. W liście otwartym opublikowanym 26 listopada na łamach Przedświtu (organu PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej) ogłosił swoje zerwanie z PPS w związku z jej wiązaniem się z endecją, Wojciechem Korfantym i Wincentym Witosem przeciwko marsz. J. Piłsudskiemu. W latach 1929-1932 był przewodniczącym Zw. Okręgowego Kas Chorych w Krakowie. Po zerwaniu z PPS w 1930 r. wybrano go senatorem z listy państwowej BBWR. Pełnił funkcję prezesa parlamentarnej grupy roboczej BBWR. Równolegle od 1 stycznia 1934 do 30 września 1935 r. pracował jako lekarz Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie. Także w 1935 r. został powołany przez prezydenta RP do senatu.
Zmarł 12 kwietnia 1938 r. w Krakowie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Rakowickim kwat. Hd.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości oraz Krzyżem Walecznych, pośmiertnie otrzymał order Polonia Restituta 2 kl.
Opublikował: Początki szpitalnictwa legionowego, Warszawa 1936; Sierpień 1914 roku. Z pamiętnika, „Niepodległość i Pamięć” nr 18/2002.
Żonaty (od V 1901 r.) z Bronisławą Szrajber (zob.), miał z nią synów Bronisława (zob.), Stanisława (ur. 1904) i Juliusza (ur. 1909).