Bojownikom niepodległości

Eugeniusz Jurkowski

(1897–1945)

Eugeniusz JurkowskiUrodził się 26 marca 1897 r. w Warszawie. Syn Stanisława i Stanisławy z Pytlów.

Ukończył gimnazjum w Warszawie.

W latach 1914–1915 był drużynowym w jednej z warszawskich drużyn skautowych. Należał też do Wolnego Strzelca.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. w Legionach Polskich. W 1916 r. przeszedł do służby w POW ps. „Grabiński”. Aresztowany przez Niemców w lipcu 1917 r., był więziony w Kaliszu i Havelbergu, skąd zbiegł w styczniu 1918 r. Powrócił do działalności w POW. Dowodził oddziałami w Ostrowcu, Włocławku i Warszawie. W listopadzie brał udział w rozbrajaniu Niemców w twierdzy Zegrze, po czym automatycznie przeszedł do Wojska Polskiego.

Od stycznia 1919 r. był dowódcą plut. w grupie harcerskiej przy 2 DP Leg. Następnie przydzielony do sekcji kontrwywiadu dowództwa Frontu Litewsko-Białoruskiego. Był żołnierzem oddziałów dywersyjnych przy 2 DP Leg. Potem w sekcji kontrwywiadu Naczelnego Dowództwa.

W 1921 r. brał udział w III powstaniu śląskim.

Następnie poświęcił się zawodowej służbie wojskowej. W sierpniu 1923 r. w stopniu chor. przeniesiony do rezerwy. Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. piech.

Od 1925 r.  pracował jako urzędnik w Samodz. Referacie Informacyjnym DOK nr I w Warszawie. W 1930 r. został referentem-asesorem w tym referacie. Zajmował się zwalczaniem ruchu komunistycznego w garnizonach w Warszawie i Modlinie. Występował w procesach sądowych członków Komunistycznej Partii Polski jako główny świadek oskarżenia.

Jednocześnie kształcił się w Studium Administracji Państwowej i Samorządowej przy Szkole Nauk Politycznych w Warszawie (ukończył je w 1935 r.).

Działacz społeczny; był wiceprezesem Towarzystwa Przyjaciół 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej, prezesem koła Stow. Urzędników Państwowych przy MSWojsk, założycielem i pierwszym prezesem Związku Strzeleckiego na Pradze, prezesem miejscowego Związku Peowiaków.

Od 1928 r. prezes Towarzystwa „Koła Prażan”, prezes Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Kolei Dojazdowych, należał do samorządowej Rady Dzielnicowej, przewodniczący grodzkiego Komitetu Pomocy Zimowej Bezrobotnym.

W 1939 r. wiceprzewodniczący Okręgu Warszawskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.

W latach 1935–1939 poseł do sejmu RP, dwukrotnie wybrany w okręgu wyborczym nr 6 (Warszawa-Praga). Od 1938 r. należał do klubu OZN.

Po kampanii 1939 r. brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ. Aresztowany 21 marca 1941 r. przez funkcjonariuszy gestapo, był więziony na Pawiaku. Od 7 marca 1943 r. przebywał w obozie koncentracyjnym w Auschwitz (nr 26 601). Na początku maja 1945 r. był w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen.

Zmarł prawdopodobnie w maju 1945 r.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Apolonią Kwiatkowską, miał z nią dwie córki.

Jest wymieniony na tablicy poświęconej posłom poległym i pomordowanym w czasie II wojny światowej w gmachu Sejmu RP.

Źródła

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski” nr 140/1932; W. Nekrasz, Harcerze w bojach t. I, Warszawa 1931; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000; Rocznik oficerski rezerw 1934.