Bojownikom niepodległości

Feliks Biały

(1875–1943)

Urodził się 24 kwietnia 1875 r. w Śmiglu w Wielkopolsce. Syn Józefa, nauczyciela, i Anny z Szolców.

Uczył się w gimnazjach w Lesznie i Krotoszynie, gdzie w 1896 r. uzyskał maturę. Następnie studiował medycynę we Wrocławiu, Würzburgu, Monachium i Lipsku, gdzie w 1901 r. uzyskał dyplom lekarski.

W okresie studiów należał do pierwszego śląskiego gniazda „Sokoła” we Wrocławiu oraz do Organizacji Młodzieży Narodowej („Zet”). W 1901 r. aresztowany za udział w pracach tajnej organizacji niepodległościowej „Czerwona Róża”. Skazany został na 6 tygodni więzienia. Od 1903 r. należał do Ligi Narodowej.

Po ukończeniu studiów praktykował w Buku koło Poznania. W 1904 r. przeniósł się na Górny Śląsk. Zamieszkał w Rybniku, gdzie aż do 1919 r. był jedynym lekarzem.

Był współzałożycielem i członkiem różnych polskich towarzystw. W 1904 r. został członkiem zarządu Banku Ludowego oraz współzałożycielem Tow. Polsko-Katolickiego. W 1908 r. współdziałał przy założeniu Tow. Lekarzy Polaków na Śląsku. W 1909 r. był współzałożycielem i członkiem zarządu, a w latach 1911-1913 prezesem Polskiego Tow. Turystycznego „Beskidy”. W 1911 r. współzałożyciel Gazety Ludowej w Katowicach. Członek Polskiego Komitetu Wyborczego na Śląsku, a w latach 1904-1922 prezes Komitetu Wyborczego w powiecie rybnickim. Wspierał tajny ruch niepodległościowy młodzieży oraz śląskie kółko gimnazjalne w Rybniku.

Po wybuchu I wojny światowej aresztowany przez władze niemieckie i osadzony w Nysie. Po kilku dniach uwolniony po interwencji posłów do parlamentu pruskiego.

W 1917 r. zmobilizowany do armii niemieckiej, w 1918 r. z powodu choroby został przeniesiony do rezerwy.

3 grudnia 1918 r. reprezentował powiat rybnicki na obradach Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Wybrany na przewodniczącego Powiatowej Rady Ludowej w Rybniku.

W 1919 r. współdziałał przy tworzeniu POW Górnego Śląska na terenie powiatu rybnickiego.

Wobec niemieckiego terroru przedostał się do Polski i wstąpił do WP. 21 sierpnia 1919 r. powrócił do Sosnowca z darami Wielkopolskiego Okręgu PCK.

W czasie akcji plebiscytowej początkowo prowadził Polski Komitet Plebiscytowy w Rybniku, a po II powstaniu śląskim (sierpień 1920 r.) został polskim doradcą na powiat i miasto Rybnik przy kontrolerze alianckim w tym mieście. Prowadził Polski Uniwersytet Ludowy w Rybniku, w którym był też wykładowcą. Sprawował także funkcję prezesa okręgu rybnickiego Dzielnicy Śląskiej „Sokoła”. Działacz Chrześcijańskiego Zjednoczenia Ludowego.

Podczas III powstania śląskiego był komendantem szpitala polowego w Rybniku oraz z ramienia władz powstańczych sprawował funkcję starosty powiatowego. Następnie przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako mjr. rez. lek. ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.

Po wojnie jako przedstawiciel wydz. administracyjnego Naczelnej Rady Ludowej dla Górnego Śląska w dalszym ciągu pełnił funkcję doradcy powiatowego. Od 1922 r. lekarz powiatowy i lekarz Kasy Chorych w Rybniku – funkcje te sprawował do przejścia na emeryturę w 1935 r.

Jednocześnie był prezesem rady nadzorczej Banku Ludowego w Rybniku, honorowym prezesem koła Zw. Oficerów Rezerwy w tym mieście, członkiem rady Śląskiego Zw. Akademickiego, członkiem zarządu rybnickiego oddziału Polskiego Tow. Tatrzańskiego, członkiem magistratu i Tow. Upiększania Miasta. W 1928 r. był założycielem chóru męskiego (sprawował funkcje jego prezesa).

Przewodniczył Odwoławczemu Sądowi Koleżeńskiemu Zw. Gospodarczego Lekarzy Polaków na Śląsku, był prezesem jego oddziału rybnickiego, a w 1933 r. współzałożycielem (i do 1935 r. prezesem) rybnickiego koła Tow. Lekarzy Polaków na Śląsku. W 1935 r. został członkiem pierwszego zarządu Śląskiej Izby Lekarskiej. W 1936 r. przeniósł się do Poznania, gdzie na krótko przed wybuchem wojny był współzałożycielem pierwszej w kraju wytwórni nici chirurgicznych.

Po kampanii 1939 r. pozostał w Poznaniu. W czerwcu 1943 r. przeniósł się do Krakowa.

Tam zmarł 5 sierpnia 1943 r.  Pochowany na cmentarzu w Rybniku.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Żonaty z Jadwigą Knechtel, miał z nią córkę Wandę oraz synów Zbigniewa i Lecha Mariana (2 VII 1908-IV/V 1940), mjr. WP, zamordowanego przez Sowietów w Charkowie.

Jest patronem ulicy w Rybniku.

Źródła

J.B. Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej t. 3, Warszawa 2003; „Monitor Polski” nr 132/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.