Bojownikom niepodległości

Filip Henryk Bezeg

(1895–1979)

Filip Henryk BezegUrodził się 26 maja 1895 r. w Zahajpolu pow. Kołomyja. Syn Alfreda, urzędnika, i Heleny z Przybylskich. Brat Zygmunta Longina (zob.).

W 1906 r. ukończył szkołę powszechną, a w 1914 r. gimnazjum w Kołomyi.

W latach 1910-1914 należał do Polowych Drużyn „Sokoła”, a od 1914 r. – do Zw. Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od 3 sierpnia 1914 r. w oddziałach strzeleckich i Legionach Polskich. Służył m.in. w 1 komp. III baonu 1 pp LP. Ranny w nogę podczas bitwy pod Laskami (26 października 1914 r.), do grudnia leczył się w szpitalu w Wiedniu. Następnie służył w 1 komp. IV baonu 5 pp LP. Ranny w głowę 23 maja 1915 r. pod Przepiórowem (stracił prawe oko), leczył się w szpitalu twierdzy nr 4 w Krakowie oraz w tamtejszym szpitalu garnizonowym nr 15. Od 16 stycznia 1916 r. przebywał w Domu Uzdrowieńców w Kamieńsku. W kwietniu uznany za inwalidę, został zwolniony z Legionów. Powrócił wówczas do rodzinnego domu w Kołomyi. Po zajęciu miasta przez wojska rosyjskie (latem 1916 r.) ukrywał się.

Od września 1917 do końca października 1918 r. studiował na Wydz. Chemicznym Politechniki Lwowskiej; ukończył trzy semestry.

Od marca 1918 r. należał do POW. Jako „Henryk Zeg” w kwietniu został delegatem organizacji na Małopolskę Wschodnią. Organizował oddziały peowiackie w Kałuszu, Kołomyi i Stanisławowie.

Od listopada 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom. Do 14 listopada był podoficerem na odcinkach I i VI, a potem w sekcji mobilizacyjnej dowództwa obrony. Ok. 21 listopada przeszedł do 5 pp leg. Od 21 stycznia 1919 r. w stopniu pchor. był podoficerem rachunkowym w baonie zapasowym pułku. 1 kwietnia przydzielony do 1 pp leg, od 14 kwietnia sprawował funkcję oficera gospodarczego III baonu. Na tym stanowisku wziął udział w walkach z bolszewikami. Wyróżnił się podczas walk o Wilno (19 kwietnia), kiedy na czele improwizowanego oddziału opanował koszary junkrów i zatrzymał natarcie wroga na dworzec kolejowy. Stopień kpt. gosp. otrzymał z dniem 1 kwietnia 1920 r. Od 8 kwietnia 1920 r. referent finansowy i budżetowy 1 DP Leg, a potem do 28 lutego 1921 r. pełnił służbę w intendenturze 3 Armii. Od 1 do 14 marca był p.o. szefa, a potem do 30 września zastępcą szefa intendentury 1 DP Leg.

Od 1 października 1921 r. szef intendentury 2 DP Leg, a od 17 lutego 1922 r. – 1 DP Leg. Zweryfikowany jako kpt. int. z 1 czerwca 1919 r., od 17 czerwca do 14 sierpnia służył w Rejonowym kierownictwie Intendentury w Grodnie, po czym do 31 października sprawował funkcję zastępcy szefa intendentury 1 DP Leg. Od 1 listopada 1922 do 30 września 1924 r. uczył się w Wyższej Szkole Intendentury w Warszawie. Po jej ukończeniu do 30 kwietnia 1928 r. był kierownikiem referatu mundurowego w 9 Okręgowym Szefostwie Intendentury, a potem (początkowo jako p.o.) dowódcą 9 baonu administracyjnego. W 1928 r. uzyskał następującą opinię służbową:

Rzadki typ oficera ideowego, który może służyć jako wzór dla wszystkich pod każdym względem. Wysokiego poczucia honoru i godności własnej, nadzwyczaj pilny, pracowity, obowiązkowy, ambitny, sumienny, lojalny, o wysokim poczuciu obywatelskim, wzorowy kolega. Służbie, dobru żołnierskiemu, jak również idei armii narodowej całkowicie oddany.

Od 25 czerwca 1931 r. szef wydz. zaopatrzenia w Komendzie Głównej Zw. Strzeleckiego. Awansowany 1 stycznia 1932 r. na mjr. int. z wsw, od grudnia 1934 r. był oficerem w szefostwie intendentury OK nr V w Krakowie. Z dniem 31 grudnia przeniesiony do rezerwy.

Po odbyciu półrocznej praktyki pracował jako urzędnik w Dep. Finansowym Ministerstwa Komunikacji. W końcu 1937 r. został zastępcą dyrektora Centralnego Zaopatrzenia Materiałowego PKP, a w 1939 r. p.o. jego dyrektora.

Członek Zw. Legionistów Polskich. Od 1934 r. członek Zarządu Okręgu Warszawskiego, skarbnik Koła b. żołnierzy 1 pp LP. Członek Zw. Inwalidów Wojennych RP.

Działacz Zw. Strzeleckiego. Od początku lat 30. był oficerem okręgowym w Warszawie, a w 1934 r. (przejściowo) członkiem zarządu Głównego związku. Od 1935 r. prawdopodobnie do wojny przewodniczący komisji rewizyjnej Oddziału Powiat Warszawa-Śródmieście Zw. Strzeleckiego.

Podczas kampanii 1939 r. sprawował funkcję zastępcy szefa intendentury Naczelnego Dowództwa. Od 20 września formował oddziały w rejonie Małoryty. 22 września został kwatermistrzem improwizowanej 50 DP. 25 września dostał się do niewoli, z której rychło zbiegł. W październiku powrócił do Warszawy, w której mieszkał do 1944 r. Pracował w firmie szklarskiej, a od maja 1940 r. w Kierownictwie Zaopatrzenia Opałowego Polskich Pracowników Kolei Wschodniej oraz w Kolejowej Opiece Społecznej.

Od grudnia 1939 r. brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach SZP. Był organizatorem i szefem służby intendentury w Dowództwie SZP, a później aż do połowy sierpnia 1944 r. w Oddz. IV Komendy Głównej ZWZ/AK ps. „Gil”. W maju 1944 r. awansował na ppłk. int. z wsw. Od 1943 r. należał także do piłsudczykowskiego Obozu Polski Walczącej. Kierował wydz. finansowym organizacji ps. „Franciszek”. Był też członkiem jej Rady Naczelnej.

Nie powiadomiony o terminie wybuchu powstania warszawskiego, od 10 sierpnia do 1 września 1944 r. był kierownikiem kuchni społecznej działu opieki społecznej Rejonowej Delegatury Rządu Warszawa-Południe. 5 września upoważniony do zorganizowania schroniska dla uchodźców przy ul. Nowogrodzkiej 21. Sprawował funkcję jego kierownika. Ciężko kontuzjowany podczas zbombardowania budynku przy ul. Marszałkowskiej, doznał pęknięcia kości lewej ręki, uszkodzenia lewego oka i częściowo ogłuchł. Po upadku powstania jako inwalida został zwolniony z obozu w Ursusie. Przebywał w Krakowskiem, gdzie od listopada pracował w Kolejowej Opiece Społecznej. W pierwszej połowie stycznia 1945 r. uczestniczył w odprawie Komendy Głównej AK, na której otrzymał wytyczne do dalszej pracy konspiracyjnej. Prawdopodobnie jednak nie zaangażował się w działalność „Nie” i Delegatury Sił Zbrojnych.

Od 23 stycznia do 31 maja 1945 r. pracował w Dyrekcji Okręgowej Kolei w Krakowie jako likwidator Kolejowej Opieki Społecznej. Następnie mieszkał w Warszawie i był zatrudniony w Ministerstwie Komunikacji. Od 1 stycznia 1947 r. pracował jako dyrektor biura aprowizacji i zaopatrzenia tego ministerstwa, a po likwidacji biura (marzec 1948 r.) – zastępca dyrektora Dep. Zaopatrzenia. Od 1 czerwca 1949 r. zajmował stanowisko dyrektora biura gospodarki materiałowej. W marcu 1951 r. przeniesiony na stanowisko st. radcy ministerialnego funkcji tej nie objął ze względu na służbę w AK. Uzyskał urlop bezpłatny, po czym od 15 września był szefem działu zaopatrzenia w Przedsiębiorstwie Robót Kablowych. W 1959 r. przeszedł na emeryturę. W latach 1961-1970 pracował w niepełnym wymiarze godzin w Centralnym Ośrodku Badań i Rozwoju Kolejnictwa PKP.

Inwigilowany przez funkcjonariuszy MBP, a później SB.

Utrzymywał kontakt ze środowiskiem legionowo-peowiackim. Był współautorem listów do władz PRL, dotyczących umożliwienia obchodzenia świat 6 sierpnia i 11 listopada, odbudowy kopca J. Piłsudskiego w Krakowie i ochrony kwater legionistów i peowiaków na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Starał się o odnawianie cmentarzy legionowych m.in. pod Łowczówkiem.

Zmarł 19 maja 1979 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi z mieczami i srebrnym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymał złoty Krzyż Zasługi.

Żonaty (od ok. 1930 r.) z Anną Pawlińską.

Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; M. Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, Warszawa 2005; L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; „Monitor Polski” nr 87/1931; M.Ney-Krwawicz, Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945, Warszawa 1990; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; Spis alfabetyczny I baonu 2(5) pp I Brygady LP, rkps, (Lamus XXXVII Aukcja, 7 XII 2013, poz.181).