Bojownikom niepodległości

Franciszek Antoni Berstling

(1893–1963)

Urodził się 13 czerwca 1893 r. w Muszynie pow. Nowy Sącz. Syn Jakuba, kolejarza, i Eleonory z Zybcerów.

Uczył się w szkołach w Krakowie-Podgórzu i Rzeszowie. Maturę uzyskał eksternistycznie w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Rudniku nad Sanem (1919 r.).

Od 1912 r. należał do Zw. Strzeleckiego w Rzeszowie. We wrześniu 1913 r. został komendantem oddziału w Rudniku.

W czasie I wojny światowej na czele oddziału rudnickiego 10 sierpnia 1914 r. przybył do Krakowa. Tam w stopniu kpr. wcielony do 1 komp. VI baonu 1 pp LP. Kontuzjowany w bitwie pod Laskami (22-25 października). Następnie w baonie uzupełniającym 1 pp LP kpt. L. Berbeckiego. 25 stycznia 1915 r. przeniesiony w stopniu sierż. do 4 komp. VI baonu I Brygady (potem: 7 pp LP). Kontuzjowany w czasie bitwy pod Jastkowem (31 lipca-2 sierpnia). Po likwidacji pułku w końcu września 1916 r. przeniesiony z baonem do 1 pp LP (1 komp. II baonu). Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. zwolniony z Legionów.

W okresie od 17 września 1917 do 7 listopada 1918 r. w POW ps. „Krajewski”. Służył w obwodzie janowskim (Okręg VIII Lublin).

Po rozbrojeniu okupantów 7 listopada 1918 r. wstąpił do WP. 20 listopada mianowany ppor. piech. Jako dowódca plut., a potem komp. 27 pp, do 30 stycznia 1919 r. brał udział w walkach z Ukraińcami w grupiemjr. W. Wieczorkiewicza. Następnie dowodził komp. 23 pp na tyłach. Od 20 lutego do 30 kwietnia dowódca grupy własnego imienia (dwie komp.) na froncie ukraińskim. Potem do 10 czerwca dowodził 6 komp. 8 pp leg. Od czerwca 1919 do sierpnia 1920 r. dowódca komp. baonu zapasowego 23 pp. Z dniem 1 kwietnia 1920 r. otrzymał stopień por. piech. W okresie od 5 sierpnia do 20 września dowódca komp. alarmowej tego baonu na froncie bolszewickim. Następnie (do marca 1921 r.) ponownie dowodca komp. w baonie zapasowym 23 pp.

5 marca 1921 r. przydzielony do wydz. II sztabu DOGen Lublin. Po ukończeniu kursu w Centrum Wyszkolenia DOGen Lwów od 11 kwietnia do 5 listopada był kierownikiem ekspozytury Oddz. II w Kowlu. Następnie dowódca kadry i oficer mobilizacyjny DOGen Lublin. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919 r., od 1 lutego 1923 do 20 marca 1924 r. jako referent narodowościowy pełnił służbę w Oddz. II DOK nr II. Od 20 marca do 7 października pełnił obowiązki komendanta PKU Lublin, a potem PKU Równe. Od 7 października 1924 do 1 stycznia 1927 r. dowódca 1 komp. granicznej 3 baonu KOP w Hoszczy. Następnie kierownik samodzielnego referatu informacyjnego DOK nr II. Awansowany 1 stycznia 1929 r. na mjr. piech. Od lipca 1933 do kwietnia 1934 r. dowódca baonu 9 pp leg. Potem kierował samodzielnym referatem informacyjnym DOK nr X.

Na tym stanowisku wziął udział w kampanii 1939 r. 19 września przeszedł na Węgry, gdzie został internowany. Przebywał w Cisföldo, skąd zbiegł. Po ucieczce zatrudniony w polskim konsulacie w Ungwarze. Od 15 lutego do 8 lipca 1940 r. kierownik placówki granicznej Bazy Łączności ZWZ w tym mieście ps. „Franciszek Persing”. Następnie przebywał w Belgradzie, skąd ewakuował się na Cypr. Tam przez rok był oficerem łącznikowym konsulatu generalnego RP do miejscowej policji i kierownikiem placówki kontrwywiadowczej. Od 10 lipca 1941 r. kierownik placówki informacyjnej Ośrodka Zapasowego Samodz. Bryg. Strzelców Karpackich w Jerozolimie (potem: sztabu Dowództwa Wojsk Polskich na Środkowym Wschodzie). Funkcję tę sprawował do 31 grudnia 1942 r., po czym pozostawał w stanie nieczynnym. 1 kwietnia 1944 r. powołany do służby czynnej, został koemndantem placu w Port Said.. Od czerwca kwatermistrz 5 Szpitala Wojennego (od lutego 1945 r.: 8 Szpitala Wojennego). Funkcję tę sprawował do 16 stycznia 1948 r. W lutym 1948 r. przewieziony do Wlk. Brytanii, od 19 kwietnia w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Po demobilizacji zamieszkał w Londynie.

Członek Zw. Polskich Żołnierzy Zawodowych Wiernych Przysiędze, od 1958 r. członek sądu koleżeńskiego, a od 1960 r. II wiceprezes. Z dniem 15 sierpnia 1958 r. awansowany przez prezydenta Augusta Zaleskiego na ppłk. piech. Był też członkiem Gminy Polskiej – Londyn Południe.

Zmarł 25 kwietnia 1963 r. w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Fulham North Sheen.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., trzykrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty dwukrotnie: z Walerią Marią Sroczyńską i Hanna Chybowską, miał córkę Krystynę.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; T. Dubicki, A. Suchcitz, Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939-1945 t. II, Warszawa 2011; „Monitor Polski” nr 12/1932; J. Pudełek, W Drużynie Komendanta. Ze wspomnień żołnierza I Brygady i oficera Adiutantury Generalnej Naczelnika Państwa (1914-1921), Warszawa 1938; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.