Bojownikom niepodległości

Franciszek Białous

(1901–1980)

Urodził się 7 sierpnia 1901 r. w Stanisławowie.

Ukończył szkołę powszechną i gimnazjum w rodzinnym mieście, w 1921 r. uzyskując maturę.

Należał do POW w Stanisławowie pod okupacją ukraińską.

Po uzyskaniu matury podjął studia na Wydz. Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, które w 1924 r. przerwał ze względów finansowych.

W latach 1925-1929 pracował jako nauczyciel w Państowym Gimnazjum w Wilejce, po czym kontynuował naukę na Uniwersytecie Jana Kazimierza.

Studiował biologię i chemię z mineralogią, uzyskując pełne kwalifikacje nauczyciela szkół średnich.

Pracował jako wolontariusz, a potem stypendysta Funduszu Kultury Narodowej w zakładzie systematyki i morfologii roślin Uniwersytetu Jana Kazimierza. Następnie uzyskał doktorat.

Pracował jako nauczyciel w gimnazjach w Wilejce i Kałuszu, potem był dyrektorem Prywatnego Gimnazjum i Liceum w Horodence.

Po kampanii 1939 r. przebywał pod okupacją sowiecką we Lwowie. Pracował jako asystent w katedrze botaniki i farmakognozji Lwowskiego Instytutu Medycznego oraz w Miejskim Szpitalu. Był też zatrudniony w zakładzie produkcji szczepionek przeciw tyfusowi plamistemu Rudolfa Weigla. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (22 czerwca 1941) i zajęciu miasta wraz z zakładem R. Weigla został włączony w niemieckie struktury wojskowe. Równolegle uczestniczył w tajnym nauczaniu.

Po wojnie w 1946 r. zamieszkał w Szczecinie. Był organizatorem i pierwszym dyrektorem tamtejszego II Liceum Ogólnokształcącego im. Mieszka I. Ze stanowiska tego 15 października 1948 r. został odwołany. Od listopada pracował jako kierownik laboratorium chemiczno-bakteriologicznego Wojewódzkiej Przychodni Specjalistycznej. W późniejszych latach zorganizował dwuletnią Szkołę Laborantów Medycznych, był wykładowcą biologii i chemii w Szkole Felczerskiej oraz biologię sanitarną w Szkole Inżynierskiej, prowadził kursy dokształcające dla laborantów medycznych.

Od 1954 r. jako docent wykładał mikrobiologię w Wyższej Szkole Rolniczej w Szczecinie, był też kierownikiem katedry mikrobiologii. Równolegle uczył higieny szkolnej w Studium Nauczycielskim. W 1971 r. przeszedł na emeryturę. Prowadził wówczas wykłady z inżynierii sanitarnej na Politechnice Szczecińskiej.

Autor prac specjalistycznych z dziedziny mikrobiologii i biologii sanitarnej.

Zmarł 14 stycznia 1980 r. w Szczecinie. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Centralnym kwat. 4B.

Odznaczony Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl. i złoty Krzyż Zasługi.

Żonaty z Marią Sanetra, miał z nią córki Marię zamężną Janicką, Ksawerę (ur. 1937) zamężną Umińską i Ewę (ur. 24 XII 1939) zamężną Krasicką oraz syna Antoniego.

Tablica poświęcona jego pamięci znajduje się w gmachu Liceum Ogólnokształcącego nr 2 przy ul. Henryka Pobożnego 2.

Źródła

A. Deblessem, Wspomnienia z prac i walk o polskość Stanisławowa ze specjalnem podkreśleniem akcji P.O.W. z czasów 1918-1920 r., bmw 1934; „Monitor Polski” nr 251/1931.