Bojownikom niepodległości

Franciszek Borzych

(1890-1924)

Urodził się 17 listopada 1890 r. w Mroczy. Syn Andrzeja i Katarzyny z d. Dzieszki.
Ukończył siedem klas szkoły powszechnej w Mroczy, po czym wstąpił w szeregi policji.
W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii niemieckiej. Uzyskał stopień plut. Zdemobilizowany, na początku grudnia 1918 r. powrócił w rodzinne strony.
Członek Rady Robotniczo-Żołnierskiej, inicjator powołania i koordynator struktur przyszłego oddziału powstańczego w Mroczy.
Uczestnik powstania wielkopolskiego. Kierował akcją przejęcia władzy przez Polaków w Mroczy (2 stycznia 1919). Wobec przewagi sił przeciwnika tego samego dnia wycofał się do Nakła. Brał udział w zdobyciu Mroczy przez powstańców (5 stycznia); został wówczas ranny. Wkrótce potem awansował na sierż.
W niepodległej Polsce w Polkicji Państwowej. Uzyskał stopień aspiranta. Od 15 stycznia dowodził komp. w baonie kcyńskim. Walczył m.in. pod Kcynią i Szubinem. Po reorganizacji sił powstańczych wcielony do 9 pstrz wlkp (potem: 67 pp). W jego szeregach brał udział w walkach z bolszewikami. Na przełomie 1919 i 1920 r. skierowany do służby w Policji Państwowej. Mianowany st. przodownikiem, pełnił ją w Poznaniu.
Latem 1920 r. zgłosił się do WP. W szeregach 67 pp uczestniczył w walkach z bolszewikami. Po zakończeniu działań wojennych przeniesiony do rezerwy. zZweryfikowany jako ppor. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.
Powrócił do służby w policji w Poznaniu. Awansowany 1 listopada 1922 r. na aspiranta. W 1923 r. na czele kompanii policji skierowany na pogranicze polsko-litewskie. Uczestniczył w starciach z nieprzyjacielem; lekko ranny pod Podkamieniem. Od marca 1924 r. komendant powiatowy policji w Równem.
Członek „Sokoła” w Mroczy i Zw. Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919.
Poległ 24 kwietnia 1924 r. w starciu z kryminalistą koło wsi Nowiny. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Mroczy.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i czterokrotnie Krzyżem Walecznych, pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.
Rodziny nie założył.
Jest patronem Koła Tow. Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Mroczy.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 259/1937
Źródła

R. Litwiński, Korpus policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lublin 2007; S. Łaniecki, w: www.powstanieszubin.net (dostęp 13 VIII 2018); „Monitor Polski” nr 259/1937; Rocznik oficerski 1923.