Bojownikom niepodległości

Franciszek Ferfet

(1890–1960)

Franciszek FerfetUrodził się 21 listopada 1890 r. w Baborówku pow. Szamotuły. Syn Józefa, rolnika, i Rozalii.

Po śmierci ojca od 1904 r. pracował jako górnik w Westfalii. Około 1910 r. zamieszkał z rodziną w Szamotułach.

W latach 1912–1913 odbywał obowiązkową służbę wojskową w armii niemieckiej. Służył w marynarce wojennej.

Następnie pracował jako urzędnik w Sądzie Grodzkim w Szamotułach.

W sierpniu 1914 r. jako aspirant oficerski zmobilizowany do niemieckiej marynarki wojennej. Uczestniczył w antywojennych wystąpieniach marynarzy w Kilonii, a w dniach 3-4 listopada 1918 r. w ich powstaniu w tym porcie i marszu na Berlin. Po wybuchu rewolucji w Niemczech powrócił do Szamotuł.

Tam brał udział w działalności konspiracyjnej Polaków – organizował i szkolił oddziały zbrojne.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego 30 grudnia 1918 r. na czele oddziału uczestniczył w wyzwoleniu Wronek. Do 20 lutego 1919 r. walczył na froncie zachodnim wojsk powstańczych. 21 lutego stanął na czele komendy dworca w Szamotułach. Dekretem Naczelnej Rady Ludowej z 3 marca mianowany ppor. piech. z dniem 21 stycznia i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Zachodniego. Ze względu na doskonałą znajomość języka niemieckiego i stosunków panujących w tym kraju skierowany jako oficer wywiadowczy na Śląsk. Ujęty przez Niemców i uwięziony w Bytomiu, został skazany na karę śmierci. Przed wykonaniem wyroku zdołał zbiec.

Po zakończeniu III powstania śląskiego powrócił do służby w WP. Ukończył szkołę podchorążych oraz uzyskał maturę.

Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r. Do 1926 r. dowodził komp. km 68 pp. Z dniem 1 lipca 1923 r. awansował na kpt. piech. Po przewrocie wojskowym w 1926 r. przeniesiony do 1 baonu ckm w Biedrusku. W 1929 r. przeszedł do rezerwy.

Ukończył specjalistyczne kursy dla pracowników samorządowych. W latach 1932–1935 komisaryczny burmistrz Zbąszynia, a w 1936 r. – Rawicza. 22 maja 1937 r. został burmistrzem Kościana.

Członek Związku Miast Polskich, prezes Związku Zachodniego na Okręg Poznański, przewodniczący Miejskiego Podkomitetu do Walki z Bezrobociem w Kościanie.

Podczas kampanii 1939 r. ewakuowany z urzędnikami w kierunku wschodnim, w połowie września znalazł się w rejonie Lwowa. Po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną przeniósł się na Wołyń, gdzie mieszkał do czerwca 1941 r. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej jako „Edmund Lenkowski” zamieszkał z rodziną w Warszawie. Do 1944 r. pracował na stanowisku prokurenta w polskich firmach przemysłowych i handlowych w tym mieście. Następnie zamieszkał w Otwocku.

W tym czasie brał udział w działalności konspiracyjnej. Z ramienia Delegatury Rządu na Kraj był szefem wydz. samorządowego ziem zachodnich.

Po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną i LWP oddał się do dyspozycji władz PKWN. W 1945 r. skierowany został do Rawicza jako pełnomocnik rządu ds. uruchamiania przemysłu i handlu w tym powiecie. Przez kolejne 10 lat pracował na różnych stanowiskach w przemyśle, handlu i budownictwie. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Obornikach Śląskich.

Tam zmarł 6 lipca 1960 r. i został pochowany na Cmentarzu Parafialnym.

Odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Kazimierę Perzyńską, miał z nią córki Halinę (1920–1951) zamężną Kozłowską, Danutę Irenę (9 IV 1922–29 III 2004) zamężną Onzol, lekarza, i syna Witolda (10 XII 1924–13 I 1987), prawnika.

Jego imię nosi most w Zbąszyniu.

Źródła

P. Bauer, w: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919, Poznań 2002; „Monitor Polski” nr 259/1932; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934.