Bojownikom niepodległości

Franciszek Florian Barteczek

(1891–1983)

Franciszek Florian BarteczekUrodził się 3 maja 1891 r. w Dziećmorowicach na Śląsku Cieszyńskim. Syn Franciszka, robotnika, i Marii z Lankoczów.

Ukończył szkołę ludową w Dziećmorowicach. Potem kształcił się w niemieckiej szkole wydziałowej, a następnie w polskiej „paralelce” przy seminarium nauczycielskim w Cieszynie. W 1912 r. uzyskał maturę.

Po jej ukończeniu w latach 1912-1913 odbywał obowiązkową służbę wojskową w armii austro-węgierskiej w 31pp Obrony Krajowej w charakterze jednorocznego ochotnika.

Od 15 września 1913 r. pracował zawodowo jako nauczyciel w szkole ludowej w Dziećmorowicach.

W 1914 r. zmobilizowany do armii austro-węgierskiej. Mianowany 4 sierpnia chor. rez. piech., dowodził plut. 11 komp. 31 pp Obrony Krajowej. Uczestniczył w walkach na froncie rosyjskim. Ranny 28 sierpnia w lewe ramię pod Lublinem. Po rekonwalescencji powrócił do pułku, w którym został oficerem materiałowym. 1 lipca 1915 r. awansował na ppor. rez. piech., a 1 listopada 1917 r, na por. rez. piech.  

Był jednym z organizatorów przygotowujących przewrót wojskowy w Cieszynie. 31 października wziął udział w przejęciu władzy przez Polaków w Cieszynie, po czym automatycznie przeszedł do WP.

Porucznik Franciszek Barteczek był jednym z tych nielicznych oficerów Polaków, którzy w październiku 1918 r. przygotowywali zamach na Śląsku Cieszyńskim. W sam wieczór zamachu wyjechał do miejscowości Łąk[i nad Olzą], leżących w pobliżu Cieszyna, by tam sformować z miejscowych czynników oddział, celem opanowania magazynu amunicji Garnizonu Cieszyńskiego. Akcja ta udała się w zupełności.

Porucznik Barteczek wrócił w nocy do Cieszyna i tu pomagał przy opanowaniu Garnizonu, dzięki czemu Śląsk Cieszyński dostał się w ręce Polaków. Z odebranych Węgrom i Czechom w zagłębiu węglowem koni sformował oddział konnicy, który w utrzymaniu porządku w Cieszynie oddał nieocenione zasługi.

Od 1 listopada w Pułku Piechoty Ziemi Cieszyńskiej (potem: 10 pp). Brał udział w walkach z Czechami o Śląsk Cieszyński (23 stycznia-13 lutego 1919 r.). Następnie w składzie 10 pp walczył z Ukraińcami w rejonie Lwowa i na terenie Małopolski Wschodniej, a potem z bolszewikami. Był oficerem prowiantowym i taborowym oraz przejściowo (1-26 lipca 1919) dowódcą II baonu. 27 sierpnia 1919 r. został urlopowany.

Działał w Tajnej Organizacji Wojskowej na Śląsku Cieszyńskim – dowodził odcinkiem plebiscytowym (28 sierpnia 1919-8 października 1920 r.). Od 10 października 1920 do 3 maja 1921 r. sprawował funkcję komendanta placu i adiutanta dowódcy garnizonu w Cieszynie.

Od 4 maja do 31 października 1921 r. wspierał działania powstańców śląskich. Następnie przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

Od 1 listopada 1921 r. pracował jako nauczyciel w szkołach wydziałowych żeńskiej i męskiej w Cieszynie. Następnie od 15 grudnia 1922 do 31 lipca 1925 r. był kierownikiem sześcioklasowej szkoły powszechnej polskiej i jednoklasowej niemieckiej w Leszczynach (pow. Rybnik), a od 10 sierpnia 1925 r. siedmioklasowej szkoły powszechnej w Jasienicy. Po odzyskaniu przez Polskę Zaolzia w 1938 r. został administratorem gminy Dziećmorowice i komisarzem rządowym w Boguminie.

Podczas kampanii 1939 r. ewakuowany w kierunku wschodnim, został aresztowany przez Sowietów (w październiku 1939 r.?). Zwolniony, był nauczycielem w szkole w Pnikucie. Po zajęciu tych terenów przez Niemców w 1941 r., pod fałszywym nazwiskiem ukrywał się na terenach powiatów mościckiego i brzeskiego.

Po zakończeniu wojny powrócił na Śląsk Cieszyński. W latach 1948-1949 zajmował stanowisko kierownika szkoły w Jasienicy. Następnie na emeryturze. Do 1958 r. pracował jako księgowy.

Zmarł 14 stycznia 1983 r. w Jasienicy i tam został pochowany.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

żonaty, miał dwoje dzieci.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863-1938. Słownik biograficzny t. 4, Mińsk Mazowiecki-Warszawa-Kraków 2012; S. Król, Kawalerowie Virtuti Militari związani ze Śląskiem Cieszyńskim t. I, Cieszyn 2018; „Monitor Polski” nr 92/1932; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.