Bojownikom niepodległości

Franciszek Grabowski

(1893-po 1945)

Grabowski franciszek1893Urodził się 8 września 1893 r. w Gołuchowicach koło Krakowa. Syn Stanisława i Magdaleny z Żaków.

Ukończył gimnazjum w Krakowie. Od marca 1913 r. członek Zw. Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w oddziale J. Piłsudskiego i Legionach Polskich ps. „Wallenrod”. W stopniu kpr. składzie 15 komp. strzeleckiej 7 sierpnia wyruszył w pole. W Jędrzejowie został dowódcą plut. Po zajęciu Kielc w końcu miesiąca przydzielony do baonu rekruckiego 1 pp LP, razem z nim 10 września ewakuowany z Kielc do Wadowic. Przydzielony do II baonu 3 pp LP, w jego składzie wyruszył na front karpacki. 12 października 1914 r. mianowany chor. piech., dowodził plut. 8 komp. Razem z baonem 3 grudnia przeniesiony do 2 pp LP (12 komp.). W czasie walk w Besarabii awansował na ppor. piech. (26 maja 1915), wkrótce potem został ranny w nogę. Przebywał na leczeniu w szpitalu Czerwonego Krzyża w Kolozsvár, potem w szpitalu twierdzy nr 9 w Krakowie (lipiec 1915), skąd 19 sierpnia odjechał do pułku. Uczestniczył także w kampanii wołyńskiej. 1 listopada 1916 r. awansował na por. piech. W 1917 r. przebywał na lursie wyszkolenia nr 2.

Po kryzysie przysięgowym w Legionach z lipca 1917 r. służył w Polskiej Sile Zbrojnej. Od maja 1918 r. dowodził 1 komp. 2 pp PSZ. Po rozbrojeniu okupantów automatycznie przeszedł do WP.

Jako dowódca 1 komp. 8 pp leg (b. 2 pp PSZ) uczestniczył w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa (1918-1919). Następnie dowódca III baonu 23 pp i baonu zapasowego 35 pp. 15 lipca 1920 r. zatwierdzony w stopniu mjr. piech. (z dniem 1 kwietnia). Latem dowodził samodzielną grupą, złożoną z trzech baonów, dyonu artylerii i szw. kawalerii.

We wrześniu skierowany na kurs informacyjny dla wyższych dowódców w Warszawie, po jego ukończeniu został szefem Oddz. Wyszkolenia DOGen Lublin (potem: DOK nr II). Organizował działalność PW i WF na terenie Lubelszczyzny

Zweryfikowany jako mjr piech. z 1 czerwca 1919, w lipcu 1922 r. zatwierdzony jako dowódca III baonu 44 pp. 1 lipca 1925 r. awansował na ppłk. piech. Od 1 listopada 1925 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu studiów 28 października 1927 r. podjął służbę w Oddz. IV Sztabu Generalnego. Od listopada 1928 r. zastępca dowódcy 68 pp, w czerwcu 1930 r. został dowódcą 34 pp. Z tego stanowiska w połowie 1934 r. przeszedł na szefa sztabu OK nr III. Od 21 listopada 1938 był oficerem sztabowym ds. inspekcji KRU w Dep. Uzupełnień MSWojsk. 8 maja 1939 r. został dowódcą 38 pp.

Na jego czele w składzie 24 DP uczestniczył w działaniach na Podkarpaciu. 7 września jego pułk został przejściowo rozproszony pod Tuchowem. 11 września zdjęty z dowództwa, pozostawał w sztabie 24 DP. W okolicy Lwowa dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej przez cały okres wojny m.in. w oflagu VII A w Murnau. Uwolniony 29 kwietnia 1945 r. przez wojska amerykańskie.

Dalsze jego losy są nieznane.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 14.II.1928) z Zofią Ogilba.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 132/1931
Źródła

W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; R. Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1989; M. Kozubal, 38 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich, Pruszków 1996;  Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; T. Malinowski, M. Szumański, 2 Pułk Piechoty Legionów Polskich t. I: Karpaty, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 132/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; K. Stepan, Prawie jak słownik, „Mars” t. 20/2006.