Bojownikom niepodległości

Franciszek Hynek

(1897-1958)

Franciszek HynekUrodził się 1 grudnia 1897 r. w Krakowie. Syn Walentego, robotnika, i Marii z d. Mentel. Od 1904 r. uczył się w szkole św. Mikołaja, a od 1911 r. w Seminarium Nauczycielskim Męskim w rodzinnym mieście. W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Służył w 1 pp LP, a od kwietnia 1915 r. w 4 komp. II baonu 5 pp LP. Ranny, w połowie sierpnia 1915 r. leczył się w szpitalu twierdzy nr 9, a we wrześniu w Domu Uzdrowieńców LP w Kamieńsku. 10 lutego 1917 r. awansował na st. szer. Został instruktorem w oddziale rekrutów, a od kwietnia dowodził sekcją. W następstwie kryzysu przysięgowego w sierpniu wcielony do armii austro-węgierskiej, w składzie 100 pp walczył na froncie włoskim, gdzie w grudniu dostał się do niewoli. W grudniu 1918 r. wstąpił do oddziałów polskich we Włoszech. 20 grudnia awansował na kpr., a 9 stycznia 1919 r. na sierż. Był podoficerem kancelaryjnym. Przewieziony z oddziałami do Francji, w składzie armii gen. Józefa Hallera w 1919 r. powrócił do Polski. Od sierpnia 1919 r. w komp. szkolnej 144 pstrz. Potem od listopada w komp. sztabowej dywizji, a od kwietnia 1920 r. pełnił służbę w kancelarii IV ruchomego parku lotniczego. Od kwietnia do listopada 1921 r. kształcił się w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy. Następnie przydzielony do 79 pp. W lutym 1922 r. przydzielony do Oficerskiej Szkoły Balonowej w Toruniu. Mianowany z dniem 1 marca 1922 r. ppor. lotn., został zweryfikowany jako por. lotn. z 1 czerwca 1921 r. Służył w V baonie balonowym. Odbył kurs w Centralnej Szkole Aeronautycznej w Toruniu (lipiec 1922-luty 1923), po czym został oficerem manewrowym komp. Od maja adiutant baonu, od stycznia 1924 r. dowódca komp. Był referentem w Dep. IV MSWojsk (kwiecień-wrzesień 1924), a od września – obserwator w 1 komp. V baonu. W styczniu 1925 r. został oficerem ewidencyjno-personalnym baonu. Od czerwca do sierpnia 1925 r. ponownie w Dep. IV MSWojsk. W listopadzie uzyskał licencję pilota balonowego i został przeniesiony do komp. balonów zaporowych. Od maja 1926 r. w detaszowanej komp. balonów zaporowych Jabłonnie. W 1928 r. uczestniczył w Krajowych Zawodach Balonów Wolnych o Puchar im. płk. Aleksandra Wańkowicza, które wygrał. W 1932 r. w 2 baonie balonowym. Był reprezentantem Polski na zawodach o puchar Gordon-Benetta w Szwajcarii, w których zajął szóste miejsce. 1 stycznia 1933 r. awansował na kpt. obs. bal. W latach 1933-1934 dwukrotnie wygrał zawody o puchar Gordon-Benetta, zaś w latach 1935-1937 trzykrotnie piąte miejsce. W 1937 r. ukończył kurs w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Awansowany 19 marca 1939 r. na mjr. obs. bal., dowodził wówczas komp. szkolną 2 baonu balonowego. Podczas kampanii 1939 r. początkowo służył w Ośrodku Zapasowym 2 baonu balonowego. Następnie walczył w składzie improwizowanej grupy płk. Mikołaja Więckowskiego (do 30 września). Przedostał się do Warszawy, gdzie pracował jako robotnik budowlany i kierownik warsztatu mechanicznego. Od grudnia 1939 r. brał udział w działalności konspiracyjnej. Był dowódcą pułku „Warszawa-Północ” w Organizacji Wojskowej „Wilki”. Jednocześnie kierownik drukarni organizacji „Muszkieterów” (ul. Dobra 53). Od 1942 r. w AK ps. „Franek”, „Łopian”. W połowie 1943 r. objął funkcję komendanta Bazy Lotniczej „Łużyce”. Aresztowany przez Niemców (19 maja 1944 r.), został osadzony w więzieniu na Pawiaku. 13 lipca wywieziony do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen. Później więziony w obozach w Fünfteichen, Dora i Bergen-Belsen. Uwolniony w 1945 r. przez oddziały brytyjskie, leczył się w szpitalu Celle koło Hannoweru. Tam jako przewodniczący Komitetu Polskiego Miasta i Powiatu Celle zajmował się organizacją polskich ośrodków. W kwietniu 1946 r. powrócił do Polski. Pracował w Wojskowym Przedsiębiorstwie Budowlanym oraz w różnych przedsiębiorstwach i spółdzielniach na terenie Warszawy. 15 października 1956 r. został samodzielnym referentem ds. balonowych w Lidze Przyjaciół Żołnierza. Od końca roku, jako kierownik referatu balonowego Zarządu Głównego Aeroklubu PRL, zajmował się organizacją sportu balonowego. Zginął 8 września 1958 r. w wypadku balonowym w Szatarpach. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. II B-28. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie awansował (8 maja 1959) na ppłk. i otrzymał order Odrodzenia Polski 4 kl. W miejscu jego śmierci wzniesiono pomnik, jest patronem Szkoły Podstawowej w Szatarpach,stadionu żużlowego w Gnieźnie, ulic w Gdańsku, Grodzisku Mazowieckim, Krakowie, Legionowie, Mielcu, Poznaniu, Warszawie, Witkowie i Wrocławiu.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

Z. Burzyński, w: Polski Słownik Biograficzny t. X z 1962-1964; L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; A. Lenkiewicz, Kawalerowie Polski Niepodległej cz. 2, bmdw; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 87/1931; K. Przybyszewski, w: Toruński Słownik Biograficzny t. 6/2010; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.