Bojownikom niepodległości

Franciszek Jarzyński

(1900–1981)

Franciszek JarzyńskiUrodził się 25 września 1900 r. w Mężeninie. Syn Wiktora i Aleksandry z Rafałowskich.

Działacz niepodległościowy ps. „Wrona”. Brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie w listopadzie 1918 r., po czym automatycznie przeszedł do Wojska Polskiego.

W składzie 11 puł brał udział w walkach z bolszewikami. Po wojnie przeniesiony do rezerwy.

W niepodległej Polsce mieszkał w Warszawie. Uczył się w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda (1919–1920). Pracował jako mechanik.

Uczestnik rajdów motocyklowych i samochodowych.

Podczas II wojny światowej w 1939 r. zmobilizowany do Wojska Polskiego, uczestniczył w obronie Warszawy. Po kapitulacji załogi stolicy (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej, z której rychło zbiegł. Beał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach ZWZ/AK ps. „Wroński”. Jako ppor. cz. w. uczestniczył w powstaniu warszawskim 1944. Był zastępcą dowódcy III plut. 2 komp. Zgrupowania „Gurt”. Walczył na terenie Śródmieścia Północ. Awansował na por. cz. w. Po kapitulacji oddziałów powstańczych (2 października) znalazł się w obozie przejściowym w Pruszkowie, z którego zbiegł.

Po wojnie zamieszkał w Szczecinie. Pracował m.in. w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Szczecinie. Zorganizował i kierował pierwszym zakładem naprawy samochodów w tym mieście.

W czerwcu 1946 r. stanął na czele oddziału szczecińskiego Automobilklubu Polski, którego był współorganizatorem. Z jego inicjatywy powstał pierwszy ogólnopolski rajd samochodowo-motocyklowy „Brzegiem Bałtyku” (od Gdańska do Szczecina). Od 1950 r. przez blisko 25 lat był prezesem Zarządu Okręgu Polskiego Związku Motorowego w Szczecinie. Z jego inicjatywy i pomocy w 1966 r. zostały zorganizowane Motocrossowe Mistrzostwa Świata. Po powstaniu Organizacji Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego Polskiego Związku Motorowego organizował Zespół w Szczecinie i do 1977 r. sprawował funkcję jego przewodniczącego.

Uzyskał tytuł Pioniera Miasta Szczecina (24 kwietnia 1975).

Zmarł 5 listopada 1981 r. w Komorowie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. D-14.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał srebrny Krzyż Zasługi.

Żonaty z Janiną Tasarz.

Jest patronem ulicy w Szczecinie, był honorowym prezesem Zarządu Okręgu Polskiego Związku Motorowego w Szczecinie, honorowym członkiem Organizacji Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego Polskiego Związku Motorowego.

Źródła

Z. Konieczek, W. Małkowski, O Stowarzyszeniu, www.ekspertmot.szczecin.pl/stowarzyszenie-historia [dostęp 1 V 2021]; „Monitor Polski” nr 140/1938.