Franciszek Józef Faix

Urodził się 9 marca 1896 r. w Gródku koło Cieszyna. Syn Karola i Marii ze Schmidtów. Brat Teofila Bolesława. 

Początkowo uczył się w Cieszynie i Chrzanowie, następnie w gimnazjum w Nowym Sączu (ukończył sześć klas) oraz przez dwa lata w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie.

Od 18 listopada 1911 r. należał do Związku Strzeleckiego w Nowym Sączu, oraz do Polowych Drużyn „Sokoła”, gdzie uzyskał stopień zastępowego.

Po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich. 16 września 1914 r. przydzielony do 8 komp. 2 pp LP. Walczył na froncie karpackim. Po bitwie pod Mołotkowem awansował do stopnia plut. Na skutek choroby opuścił pułk i leczył się w szpitalu. Przydzielony do baonu uzupełniającego nr 3, dołączył do 2 pp LP. Jako sierż. służył w 12 komp. Dowodził plut. – z dniem 7 września 1915 r. otrzymał stopień chor. piech. Podczas działań na Wołyniu 5 listopada został kontuzjowany, dwa dni później dostał się do niewoli rosyjskiej pod Bielgowem. Przebywał w obozie jenieckim na terenie Syberii. Tam też eksternistycznie uzyskał maturę. Po rewolucji w Rosji wstąpił do oddziałów polskich formowanych na Syberii. W kwietniu 1917 r. awansował na ppor. piech. Od 16 sierpnia do 1 listopada 1918 r. był słuchaczem szkoły oficerskiej 5 Dywizji Syberyjskiej. Awansowany z dniem 1 listopada na por. piech. i mianowany kierownikiem wyszkolenia 3 pstrz. Od 1 maja 1919 r. komendant szkoły podoficerskiej pułku. Jako dowódca komp. uczestniczył w walkach z bolszewikami aż do kapitulacji dywizji w dniu 10 stycznia 1920 r. koło stacji kolejowej Klukwiennaja (120 km na wschód od Krasnojarska). Wraz z żołnierzami Dywizji przebywał w niewoli bolszewickiej. 15 sierpnia zdołał z niej zbiec i 25 września powrócił do kraju.

W niepodległej Polsce rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. 1 lutego 1921 r. skierowany na kurs dowódców komp. w Bydgoszczy, po jego ukończeniu mianowany kpt. piech. i dowódcą komp. szkolnej baonu zapasowego 2 pp leg. 1 lipca objął funkcję szefa wyszkolenia baonu, od 25 marca do 15 września 1922 r. był jego dowódcą. Zweryfikowany jako kpt. piech. z 1 czerwca 1919. W 2 pp leg służył do 1928 r. Był kolejno dowódcą kadry baonu zapasowego, p.o. dowódcy I baonu (od 7 marca 1924), oficerem materiałowym pułku (od 30 maja 1924). W okresie od 15 lutego do 16 maja 1925 r. przebywał na kursie dowódców baonów w Rembertowie. 9 kwietnia 1926 r. został dowódcą 2 komp. Awansowany 1 stycznia 1927 r. na mjr. piech., przez krótki okres czasu zajmował stanowisko kwatermistrza pułku. Od 23 maja 1927 r. dowodził II baonem. 10 maja 1928 r. został dowódcą I baonu 15 pp, zaś 7 marca 1931 r. – kwatermistrzem tego pułku. W roku 1934 ponownie objął dowództwo baonu. Od 2 października 1937 do 14 grudnia 1938 r. był oficerem sztabu Pomorskiej Brygady ON. Następnie zastępca dowódcy 42 pp. Awansowany 19 marca 1938 r. na stopień ppłk. piech., w sierpniu 1939 r. objął dowództwo Ośrodka Zapasowego 18 DP.

Na jego czele uczestniczył w kampanii 1939 r. W trakcie działań 26 września dołączył do SGO „Polesie”, w składzie 179 pp brał udział w bitwie pod Kockiem. Po kapitulacji grupy (6 października) przedostał się do Kielc, gdzie zaczął organizować SZP. Od października do grudnia 1939 r. zajmował stanowisko zastępcy dowódcy wojewódzkiego SZP Kielce. Był inspektorem rejonowym SZP/ZWZ w Kielcach (styczeń–marzec 1940), następnie od marca 1940 do stycznia 1941 r. w Krakowie. Od stycznia do września tego roku komendant obwodu kieleckiego ZWZ. Następnie został komendantem okręgu poleskiego. We wrześniu 1942 r. odwołany z funkcji, pozostawał w dyspozycji Komendy Głównej AK. Następnie ponownie w Krakowie. Aresztowany 18 maja 1943 r. przez Niemców i osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie, a potem w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu (nr więźnia 130 377). 11 listopada 1943 r. awansował na płk. piech. 6 lipca 1944 r. zbiegł z obozu i powrócił do Krakowa. Został zastępcą dowódcy GO „Śląsk Cieszyński” AK i dowódcą 3 psp AK oraz czasowo p.o. komendanta okręgu. Używał ps. „Limanowski”.

Po zajęciu Śląska przez Armię Czerwoną tworzył organizacje skupiające b. żołnierzy AK. W kwietniu 1945 r. współorganizował Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj. Podpisał opublikowany 20 września tego roku apel o ujawnienie się wobec władz PRL b. żołnierzy AK. Został wówczas przewodniczącym komisji likwidacyjnej Obszaru Południowego AK w Krakowie. 14 października członkowie komisji spotkali się w Warszawie z Bolesławem Bierutem, któremu przedłożyli prośbę o zwolnienie więzionych żołnierzy AK w sowieckich łagrach i umożliwienie im powrotu do kraju. Od czerwca 1945 r. pracował w Inwalidzkiej Spółdzielni Handlowo-Przemysłowej w Katowicach, w styczniu 1946 r. objął stanowisko dyrektora jej oddziału wojewódzkiego we Wrocławiu.

Od października 1945 r. członek zarządu wojewódzkiego Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację (potem: ZBoWiD) w Krakowie.

Aresztowany 8 stycznia 1948 r. przez funkcjonariuszy UBP we Wrocławiu. Torturowany w śledztwie, przebywał w więzieniu do 25 września 1949 r., po czym został uwolniony. Podjął pracę w Miejskim Handlu Detalicznym. W latach 1950–1952 funkcjonariusze MBP usiłowali go namówić do współpracy, jednak bez efektów. Aresztowany 2 września 1952 r. w Świeradowie, do 1 marca 1953 r. przebywał w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Jako inwalida (bezwładna prawa ręka) został uwolniony. W ciężkim stanie umieszczony w szpitalu, 25 kwietnia operowany przez zespół lekarzy w Klinice Chorób Wewnętrznych we Wrocławiu.

Zmarł 27 kwietnia 1953 r. we Wrocławiu, został pochowany na Cmentarzu Starym w Kielcach.