Bojownikom niepodległości

Franciszek Michał Amałowicz

(1903–1975)

Franciszek Michał AmałowiczUrodził się 28 września 1903 r. we Lwowie. Syn Franciszka i Malwiny z Kuczyńskich.

Od 1 listopada 1918 r. brał udział w obronie Lwowa przed Ukraińcami. Jako ochotnik walczył w  III powstaniu śląskim (2 maja – 5 lipca 1921). W roku 1923 rozpoczął studia medyczne w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie usytuowane na Uniwersytecie Warszawskim. W listopadzie 1929 r. ukończył studia, uzyskując dyplom lekarski i stopień oficerski ppor. lek. Rok później ukończył Centralny Instytut Wychowania Fizycznego. 1 stycznia 1931 r. został awansowany  na stopień por. lek. dr. Służył w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego (1932, 1934). 1 stycznia 1934 r. awansowany na stopień kpt. lek. W roku 1935 pełnił obowiązki lekarza klinicznego w Wojskowym Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Następnie przez dwa lata był zatrudniony w Chełmie Lubelskim w II pułku Artylerii Ciężkiej. Do sierpnia 1939 r. był naczelnym lekarzem Korpusu Kadetów Nr 2 w Rawiczu.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. naczelny lekarz 55 Pułku Piechoty XIV Dywizji Piechoty Armii „Poznań”. Walczył i leczył w bitwie nad Bzurą. Do niewoli niemieckiej dostał się pod Łomiankami koło Warszawy. W roku 1940 został zwolniony na mocy Konwencji Genewskiej. Wrócił do Warszawy, brał udział  w działalności konspiracyjnej w szeregach Armii Krajowej w Legionowie ps. „Tatar”. Od roku 1942 (1943?) dowodził III rejonem  „Dęby” w Obwodzie „Obroża” Okręgu Warszawskiego AK. Awansował na stopień mjr.

Zamieszkał w Rembertowie przy ul. Św. Stanisława Kostki nr 18 (obecnie ul. Dokerów). Pracował w Miejskim Szpitalu przy ul. Władysława Jagiełły (dziś ul. Dwóch Mieczy) w charakterze lekarza internisty i dyrektora szpitala. 11 września 1944 r. po wkroczeniu wojsk sowieckich do Rembertowa został wywieziony do obozu NKWD mieszczącym się w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym na Majdanku. Przesłuchiwany, zgodził się podjąć służbę w tzw. ludowym wojsku; został przydzielony do 25 Pułku Piechoty 10 Dywizji II Armii Wojska Polskiego. Aresztowany 9 października 1944 r. przez NKWD, osadzony w obozie w Skrobowie koło Lubartowa, w kwietniu 1945 r. przeniesiony do Stalinogorska, następnie do Moskwy, do więzienia Butyrki, gdzie został skazany na 7 lat łagru. Od 3 maja 1945 r. więziony w obozie nr 283 w Stalinogorsku, od 22 sierpnia 1948 r. w Minłagu, w roku 1950 przeniesiony do obozu nr 362 w Stalingradzie.

Do Polski powrócił 9 stycznia 1954 r. Z żoną i synami wyjechał do Kowar, gdzie pracował w sanatorium przeciwgruźliczym Wysoka Łąka (do 1958), następnie w przychodni lekarskiej. Zmarł w Józefowie koło Warszawy w 1975 r.

Żonaty, miał dwóch synów: Bogdan – geograf oraz Lech – absolwent Akademi Wychowania Fizycznego.

15 sierpnia 1998 r. społeczeństwo Rembertowa przemianowało ul. Małgorzaty Fornalskiej na ul. Dr. mjr. Franciszka Michała Amałowicza.

Odznaczony Medalem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Źródła

W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938 Słownik biograficzny t. 1, Mińsk Mazowiecki – Warszawa – Kraków 2011; Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego 1934; „Monitor Polski” 1933, nr 63; Polski Almanach Medyczny na rok 1956, Warszawa 1957; Rocznik oficerski 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; Słownik patronów ulic Warszawy, Warszawa 2002; http://www.dawnyrembertow.pl/index.php/opracowania/571-wspomienie-o-fra… (dostęp 27 grudnia 2021).