Fryderyk Lejk

Urodził się 17 sierpnia 1888 r. w Szczytnie. Syn Gottlieba, kaznodziei ewangelickiego, działacza mazurskiego, i Karoliny z Różyńskich.

Uczył się w szkole ludowej w Lemanach, a następnie w trzyklasowej szkole seminaryjnej w Szczytenie. Potem terminował w drukarni K. Jaenike w tym mieście. Po ukończeniu szkoły przygotowawczej w Piszu kształcił się w seminarium nauczycielskim w Szczytnie. Po ukończeniu drugiej klasy odbył służbę wojskową w Olsztynie. Następnie uczył się drukarstwa i księgarstwa w Dreźnie. Po krótkim pobycie w okolicach Królestwa zamieszkał w Szczytnie, gdzie objął zakupioną przez ojca księgarnię. Potem zamieszkał w Ełku, gdzie prowadził księgarnię, która wkrótce stała się ośrodkiem działalności oświatowej wśród Mazurów.

W czasie I wojny światowej w 1914 r. zmobilizowany do armii niemieckiej, brał udział w walkach na froncie rosyjskim. W lipcu 1916 r. zwolniony z szeregów.

Powrócił do Szczytna, gdzie do 1918 r. za swoją działalność oświatową i narodową był kilkakrotnie aresztowany. Od początku 1919 r. był jednym z pierwszych polskich agitatorów na Mazurach. Wobec groźby aresztowania przez władze niemieckie w sierpniu przedostał się do Polski. Wszedł w skład Mazurskiego Komitetu Plebiscytowego i Zrzeszenia Plebiscytowego Ewangelików Polaków. Prowadził działalność na rzecz przyłączenia Mazur do Polski. Był założycielem (19 listopada 1919) i prezesem Mazurskiego Zw. Ludowego. Po przejęciu kontroli nad obszarem plebiscytowym przez Komisję Międzysojuszniczą i uchyleniu nakazu aresztowania w lutym 1920 r. powrócił na Mazury. Tam zajął się organizacją związku. Był współorganizatorem Mazurskiego Banku Ludowego oraz założycielem i redaktorem „Masuriche Volkszeitung”, stanowiącego organ Mazurskiego Zw. Ludowego. 21 kwietnia pobity przez członków bojówki na wiecu w Giżycku, dwa dni później na stacji kolejowej w Szczytnie dokonano na niego nieudanego zamachu. Po przegranym przez Polaków plebiscycie na Mazurach zamieszkał w Polsce.

Pracował jako urzędnik w zarządzie lasów państwowych w Toruniu. Od 1924 r. w MSZ. Był kierownikiem wydz. emigracyjnego konsulatu w Lipsku (1924-1931), Essen (1931-1933) i Strasburgu (1933-1934). W 1928 r. założył Zw. Polskich Robotników Rolnych, którego od 1930 do 1933 r. był sekretarzem generalnym. Był pobity przez niemieckie bojówki. W lutym 1934 r. odwołany do kraju, po czym zwolniony z MSZ.

Zamieszkał w Poznaniu, gdzie do 1939 r. pracował jako urzędnik w Ubezpieczalni Społecznej.

Podczas II wojny światowej poszukiwany przez Niemców, jako „Mirosław Różański” mieszkał w Warszawie, a od 1941 r. w Siedlcach.

Brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach Polskiego Zw. Wolności i AK ps. „Grom”. Kierował komórką „Akcja Mazurska”.

W sierpniu 1945 r. powrócił na Mazury i zamieszkałw Szczytnie. Brał udział w organizowaniu polskiej administracji. Był referentem w starostwie powiatowym w Szczytnie (1945) oraz pełnomocnikiem wojewódzkim Ubezpieczalni Społecznej w Olsztynie. W latach 1947-1949 pracował jako dyrektor Banku Ludowego w Szczytnie, a potem jako księgowy w Polskich Zakładach Zbożowych w tym mieście. Jako „element niepewny politycznie” w 1954 r. został zwolniony z pracy.

Działacz Stronnictwa Ludowego (w 1945 r. członek i prezes Zarządu Wojewódzkiego), następnie w PSL (prezes Zarządu Wojewódzkiego i od 1946 r. członek Rady Naczelnej). We wrześniu 1946 r. wystąpił z PSL, powracając do Stronnictwa Ludowego, z którego w 1949 r. został usunięty.

Radny Wojewódzkiej Rady Narodowej (1945) oraz Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie (1946-1948). Ponadto był przewodniczącym powiatowego Komitetu Narodowościowego dla obrony interesów ludności rodzimej.

W 1956 r. zrehabilitowany na wniosek ZSL, był potem honorowym prezesem ZSL na powiat Szczytno.

Członek Oddziału Olsztyńskiego Zw. Literatów Polskich (od 1956 r.).

Zmarł 31 grudnia 1968 r. w Szczytnie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym  przy ul. Mazurskiej.

Odznaczony Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 3 kl.

Opublikował: Pamięć notuje i utrwala. Wspomnienia, Warszawa 1969.

Jest patronem ulic w Olsztynie, Szczytnie i Warchałach, na jego cześć nazwano wieś Lejkowo.

Żonaty dwukrotnie: z Elżbietą Koenitz, miał synów Maksymiliana i Fryderyka oraz córkę Gertrudę, a następnie z Joanną Szarkowską, z którą miał córkę Lidię.