Bojownikom niepodległości

Gracjan Wacław Łabczyński

(1892-1940)

Urodził się 6 stycznia 1892 r. w majątku Stara Wieś pow. Tomaszów Lubelski. Syn Aleksandra i Emilii z Niewęgłowskich.

Ukończył gimnazjum w Chełmie (1913 r.), po czym do 1915 r. studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim.

W czasie I wojny światowej latem 1915 r. wstąpił do armii rosyjskiej. Ukończył półroczną szkołę wojskową kawalerii w Jelizawietgradzie, po czym skierowany na front północny, pełnił funkcję wywiadowczą. Kontuzjowany podczas walk w rejonie Rygi.

18 grudnia 1917 r. wstąpił do tworzonych oddziałów polskich w Mińsku Litewskim. Skierowany do Moskwy, do połowy stycznia 1918 r. przebywał tam w celu wydzielenia wojskowych Polaków z armii rosyjskiej. Powrócił wówczas do Mińska Litewskiego i uczestniczył w jego obronie. Po wkroczeniu Niemców do miasta w składzie dyonu ułanów przeszedł do Bobrujska i tam wstąpił do Legii Oficerskiej Jazdy I Korpusu Polskiego, w której pełnił służbę do demobilizacji korpusu. Następnie powrócił do kraju.

Od listopada 1918 r. w Wojsku Polskim. Z rozkazu Komendy Głównej Straży Obywatelskiej w Hrubieszowie kierował rozbrajaniem okupantów w południowej części powiatu. W końcu roku objął funkcję adiutanta 5 puł. W 1920 r. był oficerem gospodarczym pułku. Uczestniczył w walkach z bolszewikami. W lutym 1921 r. został referentem personalnym w sekcji jazdy Departamentu I Broni Głównych i Wojsk Taborowych MSWojsk.

Następnie ponownie w 5 puł.Zweryfikowany jako rtm. kaw. z 1 czerwca 1919 r., służył w 18 puł (1923) m.in. jako zastępca dowódcy szw. i instruktorem. Co najmniej od 1924 w 1 psk. Od 1 grudnia 1924 do 31 sierpnia 1925 r. przebywał na kursie doszkolenia dla dowódców kawalerii w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Ukończył też czteromiesięczny techniczny kurs dla oficerów kawalerii, instruktorów samochodowych szw. pancernych w Obozie Szkolnym Wojsk Samochodowych (styczeń 1926) oraz dwumiesięczny kurs taktyczny samochodów pancernych w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu (25 maja-24 lipca 1926). W 1928 r. został dowódcą 17 szw. KOP. 30 listopada 1929 r. przeszedł w stan spoczynku.

Pracował w administracji. W 1931 r. był wiceprezydentem Pińska, w 1933 r. burmistrzem Wysokiego Litewskiego i w 1934 r. burmistrzem Kobrynia.

W sierpniu 1939 r. zmobilizowany do WP.

Podczas kampanii 1939 r. po 17 września dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku.

Wywieziony na podstawie listy nr 052/4 z 27 kwietnia 1940 r., wkrótce potem został zamordowany w lesie katyńskim.

Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości, pośmiertnie (2007) awansował na mjr.

Jego pamięci poświęcono tablicę w katedrze polowej WP w Warszawie.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 27/1934
Źródła

Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000; J. Łapczyński, Łapczyński Gracjan, www.nasi-bliscy.federacja-katyn.org.pl/portrety/lapczynski-gracjan/ [dostęp 22 I 2022]; „Monitor Polski” nr 27/1934; U. O[lech], w: Pro memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 1-2/1994; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934.