Bojownikom niepodległości

Halina Lewkowiczówna

(1898-po 1956)

Urodziła się 14 stycznia 1898 r. w Kijowie. Córka Leonarda i Aldony z Brzeskich.

Od kwietnia 1918 r. należała do POW w Kijowie ps. „Janowska”. Służyła w oddziale żeńskim.

Pełniąc służbę w wywiadzie miejscowym, jednocześnie ukończyła kursa podoficerskie i wywiadowcze.

Odważna, energiczna, ofiarna, wywiązuje się najlepiej z powierzonych jej zadań.

Za czasów okupacji bolszewickiej, ob. Lewkowiczówna, poza wywiadem, pełni służbę w Komendzie Placu.

W jej mieszkaniu odbywają się codzień odprawy, przechowuje się broń i papiery kompromitujące.

Podczas rewizji w czerwcu 1919 r., z najzimniejszą krwią zabiera kompromitujące papiery, przebiera się w ubranie służącej i wychodzi z papierami na oczach członków czerezwyczajki, po czym ukrywa je w bezpiecznym miejscu, czym ratuje całą Organizację od niechybnej zagłady.

Zostaje wysłana, jako kurierka, do Żytomierza i wywiązuje się bardzo dobrze.

W sierpniu 1919 r., będąc przydzieloną do Komendy Naczelnej w charakterze łącznika z Kijowem, ob. Lewkowiczówna zmuszona była prawie codziennie jeźdić z Worsela do Kijowa i z powrotem. Jazda tego rodzaju, w obliczu szalejącego czerwonego terroru, kiedy jedno najmniejsze podejrzenie, pociągało za sobą jako konsekwencję, niechybną śmierć, była wprost bohaterstwem.

Podczas zdekonspirowania przez Czerezwyczajkę Komendy Naczelnej, gdy pozostawało zaledwie kilkanaście minut do rewizji, ob. Lewkowiczówna, z zupełnym spokojem, pakuje papiery, archiwum i broń i ostatnia opuszcza lokal.

Ukończyła studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, 19 maja 1923 r. uzyskując dyplom lekarski.

Na początku lat 30. była lekarzem w Szpitalu Dziecięcym w Kielcach, zaś w 1936 r. jego dyrektorem

Podczas II wojny światowej brała udział w powstaniu warszawskim 1944 r. Jako lekarz służyła w punkcie opatrunkowym przy ul. Granicznej 10, a potem w szpitalu polowym przy ul. Mariańskiej 1.

Po II wojnie światowej pracowała jako lekarz pediatra w Warszawie.

Zmarła po 1956 r.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 87/1931
Źródła

A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; „Monitor Polski” nr 87/1931; Polski Almanach Medyczny na rok 1956, Warszawa 1957; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1948, Warszawa 1949; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1936, Warszawa 1936; I. Ziemiański, Praca kobiet w P.O.W.-Wschód, Warszawa 1933.