Bojownikom niepodległości

Henryk Bernstein

(1897–1941?)

Urodził się 28 lipca 1897 r. w Krakowie. Syn Leopolda i Teofili z Janczalików.

Ukończył pięć klas szkoły realnej w Kietrzu pod Raciborzem oraz kurs buchalteryjny i rachunkowy w Krakowie.

Pracował jako praktykant biurowy i pomocnik buchaltera w rodzinnym mieście.

W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Służył w 1 pp LP. W połowie 1915 r. chory, leczył się w szpitalu, a potem przebywał w Domu Uzdrowieńców w Kamieńsku. Od września 1915 r. w 3 komp. 6 pp LP. Ranny w końcu października pod Kamieniuchą, od 19 listopada przebywał w szpitalu w Krakowie. W maju 1916 r. powrócił do pułku. Ranny 4 lipca 1916 r. podczas bitwy pod Kościuchnówką, 20 października ponownie w 6 pp LP. Uzyskał stopień st. szer. Po kryzysie przysięgowym aresztowany przez Austriaków i 6 września 1917 r. osadzony w więzieniu w Przemyślu.

Zwolniony, został wcielony do armii austro-węgierskiej. Od 24 listopada był żołnierzem 27 baonu strzelców, stacjonującego na terenie Ukrainy.

Od listopada 1918 r. w WP. Walczył z Ukraińcami w składzie grupy ppłk. Władysława Prażmowskiego-Beliny, a w 1920 r. jako podoficer baonu zapasowego 6 pp leg z bolszewikami m.in. w obronie Płocka. Po zakończeniu działań wojennych podsekretarz w sądzie wojskowym DOGen Warszawa. W 1921 r. został zdemobilizowany.

Mieszkał w Warszawie. W okresie od 1 marca 1922 do 15 listopada 1923 r. pracował jako buchalter i korespondent polsko-niemiecki w Hurtowym Składzie Aptecznym B. Herceka, a potem m.in. w Fabryce Perfum i Kosmetyków „Perfumerie Lautrin” i w Biurze Technicznym Edwarda Gołębikiera. Wlatach 1930-1932 pozostawał bez pracy. Od 1 maja 1933 r. pracował jako buchalter w Kasie Targowej, a potem w rzeźni miejskiej w Krakowie. Wmaju 1935 r. zamieszkał w Warszawie. Z dniem 1 marca 1936 r. podjął pracę jako urzędnik PKP na odcinku drogowym Warszawa Wileńska. Z powodu porzucenia stanowiska 17 lutego 1937 r. został zwolniony. Prawdopodobnie od marca 1938 r. zatrudniony w Zarządzie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

Członek Zw. Legionistów Polskich.

Podczas II wojny światowej aresztowany przez Niemców, zapewne w 1941 r. Przebywał w więzieniu na Pawiaku w Warszawie, skąd 24 lipca wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Auschwitz (nr więźnia 18343).

Tam zginął, zapewne jeszcze w tym roku.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Żonaty z Różą Braun, mażeństwo to było bezpotomne.

Źródła

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017; M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010; „Monitor Polski” nr 171/1933; V Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916.