Bojownikom niepodległości

Henryk Bolesław Gnoiński

(1891-1946)

gnoiński henrykUrodził się 1 stycznia 1891 r. w Józefowie koło Łodzi. Syn Alfonsa, ślusarza.

Ukończył gimnazjum Józefa Dąbrowskiego w Piotrkowie, po czym od 1911 r. studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim..

Członek „Zarzewia”, Polskich Drużyn Strzeleckich i akademickiego koła Tow. Szkoły Ludowej. Jako przewodniczący „Zarzewia”zimą 1910/1911 r. współorganizował pierwszy zastęp tajnego skautingu w Piotrkowie. W lipcu 1911 r. uczestniczył w pierwszym kursie instruktorskim skautowym w Krakowie. Od jesieni 1913 r. członek Komisji Szkolnej.

W czasie I wojny światowej pracował jako lekarz w Wolskim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie.

Po zajęciu Warszawy przez Niemców w sierpniu 1915 r. zorganizował służbę sanitarną baonu warszawskiego POW, z którym 29 sierpnia dołączył do I Brygady Legionów. Ranny podczas walk na Wołyniu, powrócił do Warszawy. Tam nadal pracował w szpitalu i od września 1916 r. kontynuował studia.

Od 1918 r. w WP. Był lekarzem baonu 5 pp leg w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom oraz lekarzem sanatorium Czerwonego Krzyża w Zakopanem. Jesienią 1919 r. przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. plek. z 1 czerwca 1919 r.

Kontynuował studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1922 r. dyplom lekarski. Mieszkał w Warszawie. Pracował jako st. asystent zakładu patologii ogólnej i doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego (1 października 1922-20 kwietnia 1932), po czym po uzyskaniu habilitacji był docentem tego zakładu. W 1935 r. utworzył Instytut Przetaczania Krwi PCK w Warszawie.

Społecznik, związany z młodzieżowym radykalnym ruchem ludowym „Wici”.

Podczas kampanii 1939 r. zorganizował stację przetaczania krwi w Lublinie, Zamościu i Łucku. Po zakończeniu walk powrócił do Warszawy i pracował w PCK.

Jednocześnie brał udział w działalności konspiracyjnej. Prowadził wykłady na tajnych kompletach medycznych oraz kierował organizacją służby sanitarnej Batalionów Chłopskich. Był szefem sanitarnym Komendy Głównej Batalionów Chłopskich i szefem sanitarnym Zielonego Krzyża.

Po zakończeniu działań wojennych członek Zarządu Głównego PCK, z polecenia Ministerstwa Zdrowia organizował stacje przetaczania krwi. W sierpniu 1946 r. mianowany prof. patologii ogólnej Akademii Medycznej w Gdańsku.

Członek PSL (od 1945 r.).

Zginął 19 sierpnia 1946 r. w wypadku samochodowym w Warszawie. Pochowany na cmentarzu w Piotrkowie Trybunalskim.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 1919 r.) z Haliną Drozdowicz (zob.).

PCK wydał medal pamiątkowy poświęcony jego pamięci.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 111/1931
Źródła

PSB; H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 111/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; Słownik Biograficzny Działaczy Ruchu Ludowego. Makieta, Warszawa 1989.